.

Ιστότοπος Φυσικής Αγωγής (www.fa3.gr )  ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ ΑΡΘΡΑ ΚΑΘΗΓΗΤΩΝ Φ.Α.

Η συμβολή της Φυσικής Αγωγής στην αυτοπραγμάτωση του ατόμου
(Προσαρμογή του Ψυχολογικού Μοντέλου του Maslow στη Φυσική Αγωγή)


Συγγραφείς:    Δρ Κων/νος Μπουζιώτας

 

Υπηρεσία:   Σχολικός Σύμβουλος Φ.Α. Ν. Ημαθίας και Δυτικής Θεσσαλονίκης
Ειδικότητα:
Ημ/νία Υποβολής:   26-5-2006
E-mai:    

Η συμβολή της Φυσικής Αγωγής στην αυτοπραγμάτωση του ατόμου

(Προσαρμογή του Ψυχολογικού Μοντέλου του Maslow στη Φυσική Αγωγή)

Δρ Κωνσταντίνος Μπουζιώτας

Σχολικός Σύμβουλος Φυσικής Αγωγής Ν. Ημαθίας και Δυτικής Θεσσαλονίκης

 

Συνάδελφοι, ο σκοπός με την περιληπτική αυτή αναφορά στο ψυχολογικό σύστημα του Maslow (1968) και τη συσχέτιση της ικανοποίησης των Βασικών αναγκών του ατόμου μέσω της Σχολικής Φυσικής Αγωγής,  είναι η ανάδειξη μιας από τις πολλαπλές πτυχές της συμβολής της Φυσικής Αγωγής στη δημιουργία αρμονικών ατόμων με υγιή προσωπικότητα.

Αυτοπραγμάτωση

Ο Maslow (1908-1970) είναι ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της οργανισμικής ή ολιστικής ή κατ’ άλλους ανθρωπιστικής θεωρίας, η οποία σε αντίθεση με τον Πλάτωνα (5ος αιώνας π.χ.) και τον Descartes (17ος αιώνας μ.χ.) οι οποίοι θεωρούσαν την ψυχή και το σώμα σα δυο ξεχωριστές, αλλά αλληλο-επηρεαζόμενες ουσίες, θεωρεί το άτομο σα μια ενιαία και οργανωμένη ψυχοσωματική ολότητα (Maslow, 1968). Σημαντικές είναι οι απόψεις του Maslow για τα κίνητρα της προσωπικότητας, τα οποία διαιρεί σε Βασικές ή ανάγκες έλλειψης που είναι κυρίως οι φυσιολογικές ανάγκες (πείνα, δίψα, ύπνος, κίνηση κτλ.) και οι ανάγκες για ασφάλεια, αυτό-εκτίμηση, αυτό-επιβεβαίωση,  κοινωνική αναγνώριση, συντροφικότητα, αποδοχή της ομάδας,  αυτοπεποίθηση καθώς και οι ‘Μετα-ανάγκες’ ή ανάγκες του είναι ή της ανάπτυξης που είναι οι ανάγκες για γνώση, κατανόηση, καλοσύνη, δικαιοσύνη, ομορφιά κλπ. Όλες οι ανάγκες είναι διευθετημένες σε ιεραρχική πυραμίδα και είναι έμφυτες στον άνθρωπο (Hall and Lindzey, 1970). 

Βασική αρχή στο ψυχολογικό σύστημα του Maslow είναι η έννοια της Αυτοπραγμάτωσης, που προϋποθέτει, αλλά και συνεπάγεται την πλήρη κατάφαση και έκφραση του βαθύτερου εσωτερικού πυρήνα της προσωπικότητας και η οποία αποτελεί το κύριο/μοναδικό κίνητρο του ατόμου και είναι η βάση της ψυχικής υγείας του. Η παραβίαση της αρχής αυτής είναι πολύ πιθανό να οδηγήσει το άτομο σε ψυχολογικές διαταραχές (Τομασίδης, 1982). Η δίψα, η πείνα, η σεξουαλική ορμή, η κίνηση, η τάση για υπεροχή, ενώ είναι διαφορετικά κίνητρα, στην πραγματικότητα όμως αποτελούν εκδηλώσεις του κυριαρχικού σκοπού του ατόμου, την Αυτοπραγμάτωση. Κάθε ανάγκη είναι ένα κενό που ωθεί το άτομο να το γεμίσει, να εξαλείψει αυτή την ανάγκη, να Αυτοπραγματωθεί. Ο πεινασμένος π.χ. Αυτοπραγματώνει τον εαυτό του τρώγοντας. Όποιος ποθεί να πάρει και να προσφέρει αγάπη Αυτοπραγματώνεται αναζητώντας τα κατάλληλα πρόσωπα στα οποία διοχετεύει την ορμή του για αγάπη κλπ. Μέσα από αυτή τη διαδικασία το άτομο αναπτύσσεται περισσότερο και γίνεται τελειότερο. Η αξία της κοινωνίας γενικότερα και της Εκπαίδευσης /Φυσικής Αγωγής ειδικότερα για το άτομο, είναι ανάλογη με την ικανότητά της να προωθεί την Αυτοπραγμάτωση του.

Για να μπορέσει το άτομο να Αυτοπραγματωθεί, πρέπει να δημιουργήσει σχέσεις με το περιβάλλον  του, γιατί μέσα σ’ αυτό θα βρει τα μέσα για να ικανοποιήσει τις ανάγκες του. Το περιβάλλον όμως δεν είναι μόνο χώρος Αυτοπραγμάτωσης, αλλά και χώρος ματαίωσης των αναγκών, είτε γιατί περιέχει εμπόδια που ματαιώνουν την Αυτοπραγμάτωση και δημιουργούν ένταση και άγχος, είτε γιατί δε διαθέτει τα μέσα και τις συνθήκες που είναι αναγκαία για την Αυτοπραγμάτωση.

 

Αυτοπραγμάτωση/Φυσική Αγωγή

 

Η σωστή προσέγγιση του ατόμου μέσω της Φυσικής Αγωγής, και όχι μόνο, ικανοποιώντας στο βαθμό του επιτρεπτού τόσο τις Βασικές ανάγκες του, καθώς και τις κλίσεις, ικανότητες και δυνατότητές του, μπορεί να συμβάλει αποτελεσματικά στην αρμονική του σχέση με το περιβάλλον, στην ψυχική του ισορροπία.  και κατ’ επέκταση στη διαδικασία της Αυτοπραγμάτωσής του.

 

1. Φυσιολογικές ανάγκες/Φυσική Αγωγή

Οι Βασικές ανάγκες είναι μεταξύ άλλων, η Πείνα, η Δίψα, ο Ύπνος, η Αυτοσυντήρηση, η Αναπνοή, η Κίνηση  κ.τ.λ. Είναι ευνόητο ότι ένας από τους κύριους στόχους της Φυσικής Αγωγής είναι και η ικανοποίηση της ανάγκης του ατόμου για Κίνηση. Επιπλέον, η Κίνηση (μυϊκή δραστηριότητα) είναι βασική προϋπόθεση για να ικανοποιηθούν πλήθος φυσιολογικών αναγκών του ατόμου, καθώς και στο να φέρουμε σε πέρας τις καθημερινές μας ασχολίες. Χωρίς αμφιβολία, είναι επίσης η κινητήρια δύναμη πίσω από το παιγνίδι και την οργανωμένη άθληση των παιδιών, αλλά  και των ‘χόμπυ’ των ενηλίκων. Συνεπώς, η Φυσική Αγωγή έχει επίσης και όλες τις ευμενείς προϋποθέσεις για να γίνει αρεστή.

 

 

2. Ανάγκες ασφάλειας και σιγουριάς - επιθετικότητας και φόβου/Φυσική Αγωγή

Κάθε ένας μας αισθάνεται την ανάγκη να νιώθει ασφάλεια και σιγουριά (ψυχολογική και σωματική) στο περιβάλλον που δραστηριοποιείται. Η αίσθηση της ασφάλειας, επίσης, είναι μια πολύ σημαντική παράμετρος τόσο στη διαδικασία της μάθησης όσο και στην εδραίωση σχέσεων εμπιστοσύνης γενικότερα. Η Φυσική Αγωγή μπορεί να δημιουργήσει και φιλικό αλλά και εχθρικό (Φόβο-’γχος) περιβάλλον, συμβάλλοντας με αυτό τον τρόπο στη δημιουργία θετικών ή αρνητικών εμπειριών και θέτοντας τις βάσεις για μελλοντικές θετικές ή αρνητικές στάσεις ως προς τη Φυσική Δραστηριότητα και κυρίως την Αυτοπραγμάτωση.

 

3. Ατομικές ανάγκες (αυτοεπιβεβαίωση) /Φυσική Αγωγή

Κατά τον Maslow η αυτοεπιβεβαίωση είναι μια Βασική ανάγκη η οποία παίζει άκρως σημαντικό ρόλο στη διαδικασία της Αυτοπραγμάτωσης. Ο κατακερματισμός της Αυτοεπιβεβαίωσης από την παιδική ήδη ηλικία, σίγουρα θα επιφέρει δυσάρεστα αποτελέσματα στη διαμόρφωση της προσωπικότητας/Αυτοπραγμάτωσης του ατόμου. Κανένας μας δε θέλει να αισθάνεται παραμερισμένος, ανάξιος (στον πάγκο). Ο Εκπαιδευτικός δια μέσου της Φυσικής Αγωγής, έχει όλες τις προϋποθέσεις καθώς και το χρέος της ενίσχυσης της αυτοεπιβεβαίωσης του μαθητή, συμβάλλοντας έτσι στη γενικότερη ψυχολογική αρμονία του, στην Αυτοπραγμάτωση.

 

4. Κοινωνικές ανάγκες/Φυσική Αγωγή

Ο άνθρωπος σαν κοινωνικό όν επιζητεί τη συντροφικότητα, την επιβεβαίωση, την αποδοχή της ομάδας, την αυτοπεποίθηση. Είναι ευκολονόητο ότι ο Εκπαιδευτικός, χρησιμοποιώντας σα μέσο τη Φυσική Αγωγή, μπορεί να συμβάλλει στην ενίσχυση ή στην αποσταθεροποίηση των παραπάνω αναγκών δημιουργώντας το αντίστοιχο μαθησιακό κλίμα, θέτοντας τη σφραγίδα του στη διαδικασία της Αυτοπραγμάτωσης.

 

5. Αυτοπραγμάτωση/Φυσική Αγωγή

Τέλος, στο βαθμό που θα ικανοποιηθούν οι παραπάνω ανάγκες, θα αντικατοπτρίσουν και το βαθμό της ψυχολογικής αρμονίας και ισορροπίας του ατόμου και κατά συνέπεια το βαθμό της Αυτοπραγμάτωσής. Δημιουργώντας το κατάλληλο μαθησιακό περιβάλλον, ο Εκπαιδευτικός της Φυσικής Αγωγής, είναι εμφανές ότι μπορεί να συμβάλλει κατά ένα σημαντικό μέρος στην Αυτοπραγμάτωση του ατόμου.


Ιεράρχηση των αναγκών του ανθρώπου κατά τον Maslow  – Φυσική αγωγή.

Αυτοπραγμάτωση
Όταν όλες οι παρακάτω ανάγκες ικανοποιηθούν, τότε μπορούμε να πούμε ότι το άτομο είναι αρμονικό, ισορροπημένο, έχει «αυτοπραγματωθεί». Η συμβολή της φυσικής αγωγής στην αυτοπραγμάτωση είναι εμφανής.
Κοινωνικές ανάγκες
Ο άνθρωπος σαν κοινωνικό όν επιζητεί τη συντροφικότητα, την επιβεβαίωση, την αποδοχή της ομάδας, την αυτοπεποίθηση. Όταν οι παραπάνω ανάγκες δεν ικανοποιηθούν δημιουργούνται αρνητικά συναισθήματα που μπορεί να οδηγήσουν στον κλονισμό της αυτοπεποίθησης. Η φυσική αγωγή έχει μπορεί να συμβάλλει στην ενίσχυση ή στην αποσταθεροποίηση της αυτοπεποίθησης.
Ατομικές ανάγκες (αυτοεπιβεβαίωση)
Το άτομο δε θέλει να αισθάνεται παραμερισμένο, ανάξιο (στον πάγκο). Η φυσική αγωγή έχει όλες τις προϋποθέσεις καθώς και το χρέος της ενίσχυσης της αυτοεπιβεβαίωσης.
Ανάγκες ασφάλειας και σιγουριάς - επιθετικότητας και φόβου
Κάθε ένας μας αισθάνεται την ανάγκη να νιώθει ασφάλεια και σιγουριά. Η ύπαρξη φόβου και άγχους παρεμποδίζει τη διαδικασία της μάθησης. Η φυσική αγωγή μπορεί να δημιουργήσει και φιλικό αλλά και εχθρικό (φόβο-άγχος) περιβάλλον, συμβάλλοντας έτσι στη δημιουργία θετικών ή αρνητικών εμπειριών (αγάπη – αποτροπή προς το μάθημα της ΦΑ).
Φυσιολογικές ανάγκες
Ύπνος, Τροφή, Αναπαραγωγή, Αυτοσυντήρηση, Αναπνοή, Μητρότητα, Κίνηση κ.τ.λ.
Η κίνηση (μυϊκή δραστηριότητα) είναι βασική προϋπόθεση για να ικανοποιηθούν οι παραπάνω ανάγκες, καθώς και στο να φέρουμε σε πέρας τις καθημερινές μας ασχολίες. Χωρίς αμφιβολία, είναι επίσης η κινητήρια δύναμη πίσω από το παιγνίδι και την οργανωμένη άθληση των παιδιών, αλλά  και των χόμπυ των ενηλίκων. Συνεπώς η Φυσική Αγωγή, αφού η κίνηση είναι μία βασική φυσιολογική ανάγκη, έχει τόσο τις απαραίτητες όσο και τις ευμενείς προϋποθέσεις για να γίνει αρεστή.

 

Βιβλιογραφία

1. Maslow A. H. Toward a psychology of being. New York: D. van Nostrand, 1968

2. Τομασίδης Χ. Εισαγωγή στην ψυχολογία. Εκδόσεις ‘Δίπτυχο’, Αθήνα 1982, σελ. 611-630.

3. Hall C. S. and Lindzey D. Theories of personality. U.S.A. John Wiley, 1970, σελ. 327-328.

 

ΑΡΧΗ ΣΕΛΙΔΑΣ

Προηγούμενη σελίδα Εκτύπωση σελίδας Επόμενη σελιδα


Δημιουργία, Διαχείριση, Επιμέλεια : Αθ. Διονυσόπουλος, Σχολικός Σύμβουλος Φυσικής Αγωγής
- Σπουδές: Master of Science (Indiana University, USA)  // σε εξέλιξη Διδακτορικό στη Φ.Α. (ΤΕΦΑΑ Αθήνας) -
Συνεργάτες: Ολα τα εγγεγραμμένα μέλη που έχουν προσφέρει εκπαιδευτικό υλικό, άρθρα, σχόλια κλπ.
All Rights Reserved. Copyright © 1997-2011
Αποποίηση Ευθύνης

ΑΡΘΡΑ ΚΑΘΗΓΗΤΩΝ Φ.Α.

ΣΧΟΛΙΚΗ Φ.Α.
Γιατί η Φ.Α. στην Ελλάδα τείνει να μετατραπεί από μέσο σωματικής άσκησης σε μέσο θεωρητικής μάθησης
Ιστορική Ανασκόπηση της Φυσικής Αγωγής στην Ελληνική Εκπαίδευση
Η Φυσική Αγωγή στα Ελληνικά Αναλυτικά Προγράμματα Προσχολικής Αγωγής: Μια Ιστορική Αναδρομή
Οι λανθασμένες επιλογές του παρελθόντος να γίνουν παραδείγματα προς αποφυγήν
Η Φυσική Αγωγή Σή΅ερα
Η συμβολή της Φυσικής Αγωγής στην αυτοπραγμάτωση του ατόμου
Η Φ.Α. στο Γυμνάσιο
ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΙ ΕΚΠ/ΣΗΣ
Η επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών
ΑΘΛ. ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ
Παρατήρηση Μοντέλου και Μάθηση Κινητικών Δεξιοτήτων
ΣΩΣΤΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ
Προπόνηση Δύναμης
Πλήρης Αναπνοή
Εκγύμναση Κοιλιακών
Εκγύμναση Ραχιαίων
Ασκήσεις στη θάλασσα
Λάθη στην Εκγύμναση
ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ & Φ.Α.
Ο ρόλος των Νέων Τεχνολογιών στη Φυσική Αγωγή
Πολυδωρόπουλος Κων/νος, Κάμτσιος Σπυρίδων.
Οι Νέες Τεχνολογίες και η Διδασκαλία της Φυσικής Αγωγής
Απόστολος Σίσκος & Παναγιώτης Αντωνίου
ΔΙΑΤΡΟΦΗ
Πλήρεις τροφές, Βιταμίνες
Πυραμίδα τροφίμων, Γενικές αρχές
ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ
Η Παιδική παχυσαρκία
Ο ρόλος του Καθ. Φ. Α.
Παιδική παχυσαρκία και TV
ΑΝΑΛΥΤ. ΠΡΟΓΡ. Φ.Α.
Σεπτέμβρης του 2011 τα νέα αναλυτικά προγράμματα
Φυσική Αγωγή - Αναλυτικά Προγράμματα, Γουναρίδης Χ.
Η Φυσική Αγωγή στα Ελληνικά Αναλυτικά Προγράμματα Προσχολικής Αγωγής: Μια Ιστορική Αναδρομή
Ανάγκη αναμόρφωσης των αναλυτικών προγραμμάτων Φ.Α.
H Διαθεματική Μέθοδος Διδασκαλίας
ΕΡΓΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ, Φυσιολογία
English-Greek Medical Glossary (Muscles) - Αγγλο-ελληνικό λεξιλόγιο ιατρικών όρων (μυϊκό σύστημα)
Ο Σαμψών, Ο Πύρρος και το μυικό σύστημα
Η βιολογική μηχανή που λέγεται μυς
Το λογιστήριο του σώματος
Η φυσιολογία και οι συναφείς επιστήμες
Αερόμπικ
Παχυσαρκία (1)
Παχυσαρκία (2)
ΑΣΚΗΣΗ κ' ΥΓΕΙΑ
Συμβολή της Σχολ. Φ.Α.
Φ.Α. κ΄ "Δια Βίου Ασκηση"
Αεροβική Γυμναστική
Αερόβια Ασκηση
Σύγχρονος Ανθρωπος κ΄ Ασκηση
Φυσική αγωγή και οστική πυκνότητα σε διάφορες ηλικιακές ομάδες
ΜΑΖΙΚΟΣ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
Προτάσεις Γραφείου Φ.Α. Β'Αθήνας
Ελληνικός Αθλητισμός – Ώρα Μηδέν
(Προτάσεις Προέδρου ΣΕΓΑΣ κ. Βασίλη Σεβαστή)
ΟΛΥΜΠΙΣΜΟΣ
Αξίες του Ολυμπισμού
---------------------------
ΔΕΙΚΤΕΣ του ΟΟΣΑ
Μια ΅ατιά στην εκπαίδευση, Εκδοση 2003 (στα Ελληνικά)
Μια ΅ατιά στην εκπαίδευση, Εκδοση 2004 (στα Ελληνικά)
Μια ΅ατιά στην εκπαίδευση, Εκδοση 2005 (στα Ελληνικά)
Μια ΅ατιά στην εκπαίδευση, Εκδοση 2006 (στα Ελληνικά)
Μια ΅ατιά στην εκπαίδευση, Εκδοση 2007 (στα Ελληνικά)
Μια ΅ατιά στην εκπαίδευση, Εκδοση 2008 (στα Ελληνικά)
Μια ΅ατιά στην εκπαίδευση, Εκδοση 2009 (στα Ελληνικά)
Επίσης στα Αγγλικά
:
Education at a Glance 2010
Education at a Glance 2009
Education at a Glance 2008
Education at a Glance 2007
Education at a Glance 2006
---------------------------
ΓΕΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ
Φτώχεια Εκπαίδευση και κοινωνικές ανισότητες στην Εποχή της Παγκοσμιοποίησης
(
Κέντρο Ανάπτυξης Εκπαιδευτικής Πολιτικής Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών Ελλάδας)
Οικονομική διάσταση της παιδείας στην Eλλάδα
Είδη Ευφυίας
Έρευνα: Οι μαθητές διψούν για ελεύθερο χρόνο
Οδηγός επιβίωσης στην τάξη για το νέο εκπαιδευτικό
Εμπόδια κ΄δυσκολίες επιμόρφωσης εκπαιδευτικών Α/θμιας
Κοινωνιολογικές διαστάσεις της σχολικής αποτυχίας
---------------------------
ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
Διαθε΅ατικότητα και Ευέλικτη Ζώνη, Σ. Αλαχιώτης
Τί είναι η Διαθεματικότητα;, Λόγοι μετάβασης στη νέα διδακτική πρακτική, Παράδειγμα «διαθεματικής» διδασκαλίας, Τι είναι η μέθοδος Project και πώς εφαρμόζεται
Θεμελίωση, στοχοθεσία και διαθεματικότητα στο νέο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών για την υποχρεωτική εκπαίδευση, Γ. Γρόλλιος
Το νέο Πρόγραμμα Σπουδών και η σύγχυση γύρω από τη διαθεματικότητα, Γ. Γρόλλιος
Η «Διαθεματικότητα» στην Εκπαίδευση:
Μπορούν να αλλάξουν το σχολείο τα ΔΕΠΣΣ και η Ευέλικτη Ζώνη
αν δεν καταργηθούν οι εξετάσεις και οι βαθμοί;
Η Διαθε΅ατική Προσέγγιση στη Διδασκαλία της Φυσικής Αγωγής.
 Δρ. Δη΅ήτρης Μυλώσης
---------------------------
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
Ναι ή όχι στην αξιολόγηση των Εκπαιδευτικών; Ιάκωβος Γ. Μπριλής, Πρόεδρος της ΕΛΜΕ ΧΙΟΥ
ΠΟΝΗΜΑΤΑ:
Δρ.Ολγα Βασιλειάδου
Δρ.Νικόλαος Τριπόδης