|
Αίτια της δυσλεξίας
 Όσο μεγάλη είναι η συμφωνία των ερευνητών ως προς την συμπτωματολογία της
δυσλεξίας, τόσο μεγάλη είναι η διαφωνία τους όσο προς τα αίτιά της. Είναι κοινά
αποδεκτό ότι δύο είναι τα βασικά κριτήρια αξιολόγησης οποιασδήποτε θεωρίας: 1.
Να περιγράφει την πραγματικότητα, και 2. Να την προβλέπει.
Η έγκυρη θεωρία της νευρο–αλληλοδιαδοχής και οφθαλμοκίνησης (Παυλίδης, 1981,
1981Α, 1990, 2004) ικανοποιεί και τα δύο προαναφερθέντα κριτήρια αφού περιγράφει
και ακόμη καλύτερα προβλέπει την πραγματικότητα, π.χ. τα υπάρχοντα ποικίλα
ερευνητικά ευρήματα και την συμπτωματολογία τους (Pavlidis & Giannouli, 2003).
Η νευρολογική αιτιολογία της δυσλεξίας υπαγορεύει τουλάχιστον τις εξής δύο
θεμελιώδεις αρχές: Α. Την παγκόσμια έκφρασή της σ’ όλες τις φυλές, γλώσσες και
πολιτισμούς, και Β. Όταν η υποτιθέμενη αιτία της δυσλεξίας έχει επιτυχώς
θεραπευτεί, τότε υποχρεωτικώς το πρόβλημα και τα συμπτώματά του πρέπει επίσης να
εξαφανιστούν. Συνεπώς, καμία θεωρία δεν μπορεί να ληφθεί σοβαρά υπόψη όταν
αντίκειται στις παραπάνω δύο θεμελιώδεις αρχές.
Όμως, ορισμένες θεωρίες δυστυχώς παραβιάζουν τις παραπάνω δύο θεμελιώδεις αρχές
και συνεπώς είναι αμφισβητήσιμης αξίας, π.χ. η θεωρία της φωνολογικής
ενημερότητας (Pavlidis & Giannouli, 2003).
Σχέση Δυσλεξίας & Διάσπαση Προσοχής
Η δυσλεξία συνήθως συνυπάρχει με το επίσης νευρολογικό, κληρονομικό πρόβλημα της
διάσπασης προσοχής, της υπερκινητικότητας και της παρoρμητικότητας [=
ανυπομονησίας]. Τα παιδιά με διάσπαση προσοχής συχνά δεν μπορούν να
συγκεντρωθούν για όσο χρόνο χρειάζεται, είναι ανυπόμονα, ανοργάνωτα, ζωηρά,
ατίθασα, αεικίνητα, βιάζονται, δεν μπορούν να περιμένουν τη σειρά τους, δεν
τελειώνουν αυτά που αρχίζουν, είναι ευέξαπτα, έντονα συναισθηματικά, άτομα της
τελευταίας στιγμής και τους λείπει η αίσθηση του χρόνου.
Η διάσπαση προσοχής εμφανίζεται συνήθως με μαθησιακά προβλήματα, αλλά μπορεί
σπανίως να υπάρξει και χωρίς αυτά. Όταν όμως συνυπάρχουν, τότε το πρόβλημα
γίνεται σοβαρότερο και χρειάζεται άμεση αντιμετώπιση. Τόσο στη δυσλεξία όσο και
στη διάσπαση προσοχής η αναλογία αγοριών - κοριτσιών είναι διεθνώς 4 προς 1.
Δυσλεξία & Γενική Μαθησιακή Καθυστέρηση: Ομοιότητες - Διαφορές
Για να υπάρχει η δυσλεξία πρέπει να έχει τελείως διαφορετική αιτιολογία και
εξέλιξη από τη γενική μαθησιακή καθυστέρηση, η οποία οφείλεται σε χαμηλή ευφυΐα,
σε αρνητικούς ψυχο-περιβαλλοντολογικούς παράγοντες (π.χ. ψυχολογικά προβλήματα,
αδιάφορο ή μειονεκτικό οικογενειακό περιβάλλον, κλπ) ή σε συνδυασμό των
παραπάνω. Αντίθετα, η δυσλεξία εξ ορισμού δεν προκαλείται ποτέ από
νοητικο-ψυχο-περιβαλλοντο-εκπαιδευτικούς παράγοντες αλλά οφείλεται σε βιολογικά,
συνήθως κληρονομικά αίτια.
Οι δυσλεξικοί και τα παιδιά με γενική μαθησιακή καθυστέρηση, γενικώς
παρουσιάζουν παρόμοια μαθησιακά προβλήματα ιδίως στην ορθογραφία. Όμως, οι
δυσλεξικοί έχουν ειδική μαθησιακή δυσκολία, δηλαδή συνήθως υστερούν μόνο στα
γλωσσικά μαθήματα και μόνον στα γραπτά, ενώ αντιθέτως τα παιδιά με γενική
μαθησιακή καθυστέρηση υστερούν σε όλα τα μαθήματα, γραπτά και στα προφορικά.
Δομή Δυσλεξικού Εγκεφάλου: Διαφορετική
Ο δυσλεξικός εγκέφαλος είναι διαφορετικά- κατασκευασμένος στα λεκτικά του και
πλεονεκτικά στα οπτικά του κέντρα.. Σκέφτεται περισσότερο με εικόνες παρά με
λέξεις. Άρα λειτουργεί συντριπτικά ταχύτερα από τον κοινό εγκέφαλο. Αποτέλεσμα
αυτής της βιολογικής τους υπεροχής είναι οι δυσλεξικοί εφευρέτες, αλλά
ταυτόχρονα και τα μαθησιακά προβλήματα.
Πόσοι είναι οι Δυσλεξικοί;
Οι δυσλεξικοί αποτελούν 3-5 % του πληθυσμού. Υπολογίζεται ότι αν όλοι οι Έλληνες
δυσλεξικοί κατοικούσαν μαζί με τις 4μελέίς οικογένειές τους στην ίδια πόλη, τότε
η «Δυσλεξιούπολη» θα ήταν η 2η μεγαλύτερη πόλη και θα είχε περισσότερους από
2.000.000 κατοίκους.
Όμως, μόνον 1 από τα 5 δυσλεξικά ελληνόπουλα έχουν διαγνωσθεί στην τρίτη
λυκείου. Δηλαδή, το 80% των πραγματικών δυσλεξικών φεύγουν από το εκπαιδευτικό
μας σύστημα αδιάγνωστοι!
Ορθογραφικές Διαφορές Ελλήνων & Αγγλόφωνων
Η δομή της ελληνικής γλώσσας διαφέρει σημαντικά από αυτήν της Αγγλικής. Γι’
αυτό, όπως αποδείχθηκε από τη συγκριτική έρευνα μεταξύ Ελλήνων και Αγγλόφωνων
δυσλεξικών, που διεξήχθη στο Nottingham Trent University της Αγγλίας, οι
Αγγλόφωνοι δυσλεξικοί κάνουν κυρίως φωνολογικά-ακουστικά λάθη [που αλλιώς
γράφονται και αλλιώς ακούγονται], π.χ. κόσμος --> κόζμος και δευτερευόντως οπτικά
[που ακούγονται ίδια αλλά γράφονται διαφορετικά και δεν προβλέπονται από
γραμματικούς κανόνες, π.χ. μορό --> μωρό] (Pavlidis & Giannouli, 2003).
Αντιθέτως, τα λάθη των Ελλήνων δυσλεξικών είναι κυρίως οπτικά λάθη, κατόπιν
γραμματικά [που προβλέπονται από γραμματικούς κανόνες], και μόνον λίγα είναι
φωνολογικά–ακουστικά λάθη.
Συνεπώς, οι Έλληνες και οι Άγγλοι δυσλεξικοί κάνουν εκ διαμέτρου αντίθετα λάθη.
Άρα, οι μέθοδοι αντιμετώπισης των Άγγλων δυσλεξικών είναι ακατάλληλες για τους
Έλληνες δυσλεξικούς.
Ψυχολογικά Προβλήματα
Η σχολική αποτυχία, η έλλειψη διάγνωσης και η λόγω άγνοιας αρνητική και
απορριπτική αντιμετώπιση γονέων και εκπαιδευτικών με υποτιμητικές συγκρίσεις, με
αρνητικά επίθετα (τεμπέλη, αδιάφορε, επιπόλαιε) προκαλούν σοβαρά δευτερογενή
ψυχολογικά προβλήματα που συντρίβουν την αυτοπεποίθηση και τον αυτοσεβασμό των
παιδιών μας.
Όσο πιο έγκαιρη είναι η διάγνωση της δυσλεξίας ή ακόμη καλύτερα η πρόγνωσή της
κατά την προσχολική ηλικία τόσο πιο αποτελεσματική γίνεται η αντιμετώπιση και
τόσο μειώνονται τα συνεπακόλουθα ψυχολογικά προβλήματα |
