ΔΥΣΛΕΞΙΑ & ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ

 Η ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ ΣΥΝΘΕΤΙΚΗΣ ΑΥΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΓΙΝΕ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΗ ΣΠΥΡΟ-ΠΕ4 ΓΙΑ ΤΟ ΚΕ.ΜΕ.ΤΕ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Σκοπός του άρθρου είναι να παρουσιάσω τις διευκολύνσεις που παρέχει η εκπαίδευση με την βοήθεια του ηλεκτρονικού υπολογιστή προς τους δυσλεξικούς μαθητές, αναλύοντας και αιτιολογώντας τις δυνατότητές τους γιαυτήν την προσφορά.

Σημειώστε ότι η προσφορά αυτή δεν έχει γίνει αντιληπτή από το μεγαλύτερο μέρος των εκπαιδευτικών και μόνο οι καθηγητές της πληροφορικής η εκείνοι που χρησιμοποιούν εποπτεία στην εργασία τους έχουν εντοπίσει τα ωφέλη των νέων τεχνολογιών προς τους δυσλεξικούς μαθητές.
Δάσκαλοι και καθηγητές από την φύση της δουλειάς τους γνωρίζουν τις μαθησιακές δυσκολίες των δυσλεξικών μαθητών και έχουν χρέος να τους βοηθούν να τις ξεπεράσουν.
Γιαυτό οφείλουν να είναι πληροφορημένοι ,προσεκτικοί, ώστε με την συμπεριφορά τους να μην επιτείνουν το πρόβλημα, η αθέλητα να εξουδετερώνουν τις προσπάθειες εξωσχολικών ειδικών, οι οποίοι παρακολουθούν τους μαθητές αυτούς.


ΕΝΑΣ ΣΥΝΗΘΙΣΜΕΝΟΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ......

Χώρος: η αίθουσα συνεδριάσεων των εκπαιδευτικών ενός Γυμνασίου. Τριμηνιάια συνεδρίαση.

Πρόεδρος: ο μαθηματικός τι άποψη έχει;
Μαθηματικός: ύπνος επικρατεί υποβαθμισμένη τάξη, τι δουλειά να κάνω με τέτοιο υλικό;
Τα μαθηματικά θέλουν συνεργασία και συμμετοχή του μαθητή , ιδίως εκείνος ο ...Χ....μου παίρνει όλο το χρόνο μου για παρατηρήσεις, κάνει τον μάγκα διακόπτει τους συμμαθητές του, δεν έχει ντοσσιέ και βιβλίο, δεν μπορεί να μείνει στην καρέκλα του 10 λεπτά ήσυχος.

πρόεδρος: άλλος που διδάσκει στην τάξη;
φυσικός: εγώ κάνω φυσική χημεία και γεωγραφία, μέτρια τάξη, δεν αντιδρούν στην εκπαίδευση, όμως έχουν αδυναμίες, δεν ξέρω όμως τι να κάνω με αυτόν τον ......Χ.....δεν τον βγάζω έξω γιατί τόσο χαζός που είναι μπορεί να πάει πουθενά και να πάθει κανένα ατύχημα, λες και είναι βαλτός να μου χαλάει το μάθημα, μόνο όταν κάνουμε καμμία επίδειξη σηκώνει το χέρι του για να την επαναλάβει, φοβάμαι μήπως προκαλέσει κανένα ατύχημα μέσα στην τάξη. Τους γονείς του γιατί δεν τους ειδοποιούμε;
φιλόλογος: ήρθε η μητέρα του ,προβληματικό παιδί και στο σπίτι, δεν ξέρει και αυτή τι να κάνει, υπερκινητικός, και στο δημοτικό άκουγε παράπονα, το πήγε το παιδί σε παιδοψυχολόγο,πήρε ένα χαρτί για δύσλεξία αλλά δεν το φέρνει, φοβάται τους συμμαθητές του.
πρόεδρος : οι δυσλεξικοί εξετάζονται μόνο προφορικά , ποιός άλλος κάνει μάθημα;
πληροφορικής: δεν έχω παράπονο ενδιαφέρονται οι μαθητές για την πληροφορική, ήρθε και η μητέρα του ...Χ...της είπα ότι δεν έχω κανένα πρόβλημα, συνεργάζεται με τον διπλανό του, δεν φέρνει όμως φάκελο και δισκέτες, κάνει καλή δουλειά, σχεδίασε το νόμο του διαστήματος στην lotus για την ευθύγραμμη ομαλή κίνηση με χρώματα, με κοιτούσε καλά και νόμισε ότι τον μπέρδεψα με κανένα άλλο, ήθελε μάλιστα να πάει να μου τον φέρει, να τον δω. Σε μένα πάει καλά. Δεν ξεχωρίζει από αλλους μαθητές.

Εσείς έχετε ακούσει παρόμοιο διάλογο; Είμαι βέβαιος ότι κάθε χρόνο συμμετέχετε σε συνεδρίαση με παρόμοιο περιεχόμενο.


ΠΩΣ ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΑΛΛΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ.

Θα παραβλέψω την συμπεριφορά του δυσλεξικού μαθητή, γιατί η προσοχή μου θα σταθεί στις μαθησιακές δυσκολίες, στο γράψιμο και στην ανάγνωση.
Με το γράψιμο ο μαθητής μαθαίνει να επικοινωνεί , να μεταφέρει τις ιδέες του. Γράφουμε ένα κείμενο για να το διαβάσει ένας συνανθρωπός μας.Υπάρχει σκοπός για τον οποίο γράφουμε. Πόσο καλά συνειδητοποιούν οι μαθητές τον σκοπό αυτό; Στην πληροφορική πάντως πρώτα σκεφτόμαστε τον στόχο και μετά την τεχνική.
Και γιατί συμβαίνει αυτό;

Μια νέα επανάσταση στο γράψιμο άρχισε να συντελείται την δεκαετία του 80 και προχωρεί σήμερα με ταχύτατο ρυθμό. Η επανάσταση της επεξεργασίας κειμένου.

- Η επεξεργασία κειμένου καταργεί την σχεδίαση των γραμμάτων με το χέρι.
- Επιτρέπει την διόρθωση του κειμένου οποιαδήποτε στιγμή .
- Βελτιώνει την ποιότητα εμφάνισης του γραπτού λόγου .
- Επιτρέπει την άμεση μεταφορά ενός κειμένου σε οποιαδήποτε απόσταση με την βοήθεια του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
- Επιτρέπει την αποθήκευσή του σε μικρό χώρο με σκοπό την μεταφορά του από άτομο σε άτομο.

Αυτές οι αλλαγές στη τεχνική , αλλά κυρίως στην διαδικασία της γραφής επηρεάζουν την εργασία "γράψιμο" στο σχολείο. Το βάρος πλέον δεν δίνεται στον καλό σχεδιασμό των γραμμάτων, στην καλλιγραφία. Στόχος γίνεται η νοηματική σύνθεση και η οπτική παρουσίαση και κυρίως η μεταφορά του κειμένου.

Μια αναγκαιότητα

Το κείμενο πλέον δεν γράφεται από τον μαθητή για τον εαυτόν του, αλλά για κάποιους άλλους, για κάποιο ακροατήριο.Πρέπει να έχει νόημα και σημασία για τους άλλους. Γιαυτό πρέπει να έχει νόημα και για τον ίδιο.
Ο δυσλεξικός μαθητής αντιμετωπίζει πρώτα τον στόχο και μετά την τεχνική για την επίτευξή του. Αυτόματα υπάρχει η παρόρμηση για την επιτυχία.Δεν γράφει για τον εαυτό του. Μια αναγκαιότητα τον καθοδηγεί στο γράψιμο και δεν μπορεί να την αρνηθεί.


ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ.....

Η πληροφορική δημιουργεί μιά νέα κατάσταση.Η αύξηση του έντυπου υλικού, λόγω του πολλαπλασσιασμού των γνώσεων, δεν αντιμετωπίζεται με την αύξηση της ταχύτητας ανάγνωσης. Πολύ περισσότερο αν πρόκειται για μαθητή με δυσκολίες σ' αυτήν.
Σήμερα απαιτείται η ικανότητα για επιλεκτική ανάγνωση.
Αφού είναι αδύνατον να διαβάσει κανείς ολόκληρα κείμενα θα πρέπει να εντοπίζει εκείνα τα σημεία της προτίμησης του, χωρίς να χρειάζεται να διαβάσει ολόκληρα τα κείμενα που μόνο το μεγεθός τους αποθαρύνει τον μαθητή να αρχίσει την ανάγνωση.



ΓΙΑΤΙ Ο ΔΥΣΛΕΞΙΚΟΣ ΜΑΘΗΤΗΣ ΑΠΟΣΤΡΕΦΕΤΑΙ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ.

Η "δασκαλοκεντρική διαδικασία" δεν ταιριάζει στην σημερινή εποχή.
Ο δάσκαλος είναι εκείνος που "ξέρει" και οι μαθητές εκείνοι που πρέπει να "μάθουν". Ο δάσκαλος λέει στους μαθητές αυτά που ξέρει, οι μαθητές τα ακούν , τα ξαναδιαβάζουν και στο βιβλίο και πρέπει να τα επαναλάβουν για να διαπιστωθεί αν τα έχουν μάθει. Αυτός ο παθητικός τρόπος εκπαίδευσης δεν ταιράζει με την είσοδο των νέων τεχνολογιών στα σχολεία.
Ο μαθητής πρέπει να χρησιμοποιήσει ο ίδιος τον υπολογιστή και να χρησιμοποιήσει τα εκπαιδευτικά προγράμματα χωρίς την μεσολάβηση του εκπαιδευτικού. Να κάνει λάθη να ξαναδοκιμάσει να ανακαλύψει αυτό που επιδιώκει το εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Πρόκειται για εκπαίδευση μέσω των αποτυχιών, μέσω των λαθών.
Είναι η περίπτωση ιδανική για τον δυσλεξικό μαθητή. Το λάθος έχει αξία...Εκπαιδεύει!
Η διδασκαλία με την βοήθεια των υπολογιστών κάνει χρήση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Περιέχονται σε δισκέτες η σε CD-ROM.Η χρήση τους προυποθέτει εξειδίκευση εκ μέρους των καθηγητών (σεμινάρια απο τις εταιρείες κατασκευής των προγραμμάτων-παρακολούθηση σεμιναρίων στα ΠΕΚ). Αλλάζει η παραδοσιακή τεχνική διδασκαλίας.
Το αποτέλεσμα της χρήσης των διδακτικών προγραμμάτων δείχνει ότι:

1. Μαθητές που διδάχθηκαν με διδακτικά προγράμματα είχαν καλύτερες επιδόσεις από μαθητές διδαχθέντες το ίδιο υλικό, παραδοσιακά.
2. Η διαφορά της επίδοσης είναι εντονότερη σε μαθητές μικρότερης ηλικίας (γυμνασίου) παρά σε μαθητές μεγαλύτερης.(Λυκείου).
3. Η διαφορά στην επίδοση είναι μεγαλύτερη σε μαθητές που έχουν λιγότερες ικανότητες σε σχέσει με μαθητές που βρίσκονται στον μέσο όρο των σχολικών επιδόσεων.

Αυτά τα τα διδακτικά προγράμματα βελτιώνουν ορισμένες πλευρές της παραδοσιακής διδασκαλίας όπως στην περίπτωση των δυσλεξικών μαθητών,από την άλλη όμως είναι δυνατόν να υπογραμμίσουν, πολλά αρνητικά χαρακτηριστικά της.

Ποιές είναι όμως οι πλευρές που βελτιώνονται:

Ο υπολογιστής δεν προσβάλει, ούτε τιμωρεί τον μαθητή.Η έννοια του λάθους μπροστά στον υπολογιστή έχει τελείως διαφορετικό χαρακτήρα από την έννοια του λάθους μπροστά στον δάσκαλο.
Μπροστά στον δάσκαλο το παιδί αισθάνεται άσχημα γιατί ξέρει πως όφειλε να απαντήσει σωστά. Η λαθεμένη απάντηση εκφράζει την αποτυχία. Αν μάλιστα η απάντηση δίνεται προφορικά οι συμμαθητές είναι έτοιμοι να συμμετάσχουν στην γενική αποδοκιμασία.
Μπροστά στον υπολογιστή τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά.Ο μαθητής έχει συνείδηση ότι ο υπολογιστής είναι ένα μηχάνημα και επομένως δεν έχει κανένα συναίσθημα. Οταν ο υπολογιστής γράφει στην οθόνη του πως η απάντηση είναι λαθεμένη δεν δημιουργεί κανενός είδους ψυχολογικές αντιδράσεις στον μαθητή. Αντίθετα επειδή ο υπολογιστής δίνει την ευκαιρία για για δεύτερη και τρίτη απάντηση, ο μαθητής αισθάνεται την υποχρέωσή του να απαντήσει εκ νέου. Μάλιστα αν ο μαθητής εργάζεται ομαδικά τότε η αποτυχία δεν θεωρείται προσωπική, δεν υπάρχει αίσθημα αποτυχίας. Εξ άλλου το εκπαιδευτικό πρόγραμμα λόγω των επιπέδων δυσκολίας που διαθέτει προσαρμόζεται στις ικανότητες κάθε εκπαιδευόμενου.


Η ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΤΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ ΕΧΕΙ ΣΗΜΑΣΙΑ.

Συνήθως η καλύτερη αναλογία είναι 3 μαθητές ανα υπολογιστή.
Εάν οι μαθητές είναι 2 τότε παρουσιάζονται φαινόμενα ανταγωνισμού και συγκρούσεις.
Εάν είναι περισσότεροι των 3 δυσκολεύονται οι μαθητές στην εναλλακτική χρήση του υπολογιστή.
Η συνηθισμένη τοποθέτηση κατά την οποία οι μαθητές κάθονται απέναντι στον δάσκαλο και στον πίνακα, δεν έχει νόημα. Ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να ελέγχει τι κάνουν οι ομάδες και τι φαίνεται στην οθόνη των υπολογιστών. Η περιμετρική διαρρύθμιση των υπολογιστών στην αίθουσα προσφέρει αυτά τα πλεονεκτήματα.
Οι μαθητές δεν κοιτούν τον δάσκαλο ούτε τον πίνακα. Η διαρρύθμιση αυτή εκφράζει και τον νέο ρόλο του εκπαιδευτικού ως συντονιστή και όχι τον ρόλο του μεταδότη γνώσεων. Ο εκπαιδευτικός εδώ δεν κάνει μάθημα. Οργανώνει το μάθημα, δίνει εργασίες και παρακολουθεί την εκτέλεσή τους.Δεν επεμβαίνει να δεί κάποιο λάθος, αλλά περιμένει να το ανακαλύψουν οι ίδιοι οι μαθητές. Δεν συμβουλεύει παρά μόνο αν κάποια ομάδα φτάσει σε αδιέξοδο. Ακόμα όμως και σε μια τέτοια περίπτωση, δεν προσφέρει λύση αλλά συζητά με την ομάδα το πρόβλημα.Αυτός ο ρόλος του εκπαιδευτικού αντιστοιχεί, παιδαγωγικά, στην ενεργητική μάθηση μέσα από την ανακάλυψη.


ΤΟ ΠΡΟΤΕΡΗΜΑ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΕΙΝΑΙ Η ΥΠΟΜΟΝΗ.

Αν δεν απαντηθεί σωστά μία ερώτηση το πρόγραμμα εκπαίδευσης δεν προχωρεί στην επόμενη, αλλά υπομονετικά περιμένει την σωστή απάντηση.
Αυτή η υπομονή των εκπαιδευτικών προγραμμάτων αποτελεί ένα από τα σημαντικά παιδαγωγικά χαρακτηριστικά τους.Ο δάσκαλος δεν μπορεί να είναι τόσο υπομονετικός απέναντι στον μαθητή, όχι μόνο γιατί είναι φυσικό να έχει ανθρώπινες αντιδράσεις αλλά και γιατί ενδιαφέρεται να αντιμετωπίσει την τάξη ως σύνολο.
Εκείνο που κάνει το πρόγραμμα να διαφέρει από μια παραδοσιακή διδασκαλία δεν είναι τόσο η εποπτικότητα του όσο η δυνατότητα εξατομικευμένης διδασκαλίας.Το πρόγραμμα ακολουθεί τον ρυθμό του μαθητή. Αυτό συμβάλει στην μείωση του άγχους γιατί έτσι αποφεύγεται η πίεση του χρόνου. Ο δε συνδυασμός της εξατομικευμένης διδασκαλίας με τον προσωπικό ρυθμό μάθησης εξουδετερώνει τον κίνδυνο να καθυστερούν οι αδύνατοι μαθητές σε σχέσει με εκείνους που αφομοιώνουν γρηγορώτερα το μαθησιακό υλικό.

Σαν επίλογο συνοψίζω την προσφορά των νέων Τεχνολογιών στην εκπαίδευση του δυσλεξικού μαθητή:

- Δίδεται περισσότερος χρόνος για την εκτέλεση μιας εργασίας.
- Δεν φορτώνεται με υπερβολική γραφική εργασία
- Κατά την διόρθωση του γραπτού διδεται σημασία μόνο στο περιεχόμενο.
- Η γραφή είναι καθ' υποχρέωση ευανάγνωστη.
- Η ανάγνωση γίνεται με συνθήκες ήρεμες, εκλείπει το αίσθημα καταπίεσης.
- Ευνοείται η εργασία σε ομαδικό περιβάλλον.
- Τονώνεται η αυτοπεποίθησή του με την επιτυχία-δεν υπάρχουν αντιδράσεις σε περίπτωση αποτυχίας.
- Απουσιάζει ο αυταρχικός τόνος στην ομιλία,η αυστηρότητα στον έλεγχο.
- Δίδεται δυνατότης για περισσότερη εξατομικευμένη διδασκαλία.
- Δεν απαιτείται προετοιμασία από το σπίτι.Ο μαθητής εργάζεται στο σχολείο. Εξαλείφεται η πίεση για σχολική απόδοση.

Οι εκπαιδευτικοί οι οποίοι χειρίζονται εποπτικά όργανα και εφαρμόζουν τις νέες τεχνολογίες για την εκπαίδευση των μαθητών, έχουν την δυνατότητα να συνεισφέρουν στην άμβλυνση των σχολικών προβλημάτων που συναντούν οι δυσλεξικοί μαθητές και να τους προσφέρουν το περιβάλλον, στο οποίο τα προβλήματά τους δεν υπογραμμίζονται.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

Πληροφορική και εκπαίδευση, Τάσου Ανθούλια
Λόγος και Πράξη τεύχος 53, Αντώνης Πυρπυρής, Η δυσλεξία ως μαθησιακό πρόβλημα.
Λόγος και Πράξη τεύχος 29,Μηνάς Νιτσόπουλος Δυσλεξία: Η κοινωνική προοπτική.
Οι υπολογιστές στην διδασκαλία και στη μάθηση. Ανδρέα Α. Κόλλια.
Η σύγχρονη Τεχνολογία στην Εκπαίδευση Τ.Ε.Ι Αθήνας 1983 Σεμινάριο επιμόρφωσης.Κων.Χριστομάνου.