101-151

	ΣΕΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΩΝ Β΄ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΒΑΣΕΙ ΤΩΝ ΟΠΟΙΩΝ ΔΥΝΑΤΑΙ ΝΑ ΓΙΝΟΥΝ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΕΣ ΚΑΤΑ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ
Σενάρια 1-50
Σενάρια 51-100
Σενάρια 101-150
Σενάρια 151-200
Σενάρια 201-250
Σενάρια 251-300
Σενάρια 301-350
Σενάρια 351-400
Σενάρια 401-450
Σενάρια 451-500

Ερευνητικά και θεωρητικά ευρήματα αναδεικνύουν ότι η ποιότητα στην εκπαίδευση εξαρτάται, πέρα από την αρχική εκπαίδευση, από τη συνεχή και ουσιαστική επιμόρφωση των εκπαιδευτικών. Το περιεχόμενο της επιμόρφωσης πρέπει να διαφοροποιείται για να ανταποκρίνεται στις επιμορφωτικές ανάγκες των εκπαιδευτικών, οι οποίες αλλάζουν με τα έτη υπηρεσίας. Σε κάθε περίπτωση, βέβαια, αφορούν, μεταξύ άλλων, σε διαδικασίες ανάπτυξης πολυποίκιλων και σύνθετων ικανοτήτων δημιουργίας και διαχείρισης εκπαιδευτικών καταστάσεων.

2.Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Προγραμματίζετε επιμορφωτική συνάντηση διάρκειας μιας ημέρας και αναρωτιέστε τι θα πρέπει να περιλαμβάνει το πρόγραμμα της συνάντησης και κυρίως με ποιο τρόπο οι ώρες αυτές θα ικανοποιήσουν εκπαιδευτικούς με διαφορετικά χρόνια υπηρεσίας, και θα τους δώσουν πραγματικά εφόδια για την εργασία τους στο σχολείο.

1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζονται οι θεωρητικές παραδοχές με την υπόθεση που περιγράφει το σενάριο;

2. Με ποια κριτήρια, με ποιο περιεχόμενο και με ποιες επιμορφωτικές δράσεις θα οργανώνατε αυτή την επιμορφωτική συνάντηση;

Ερευνητικά ευρήματα τονίζουν ότι η ενημέρωση με ταχύρυθμα επιμορφωτικά προγράμματα για τις εκάστοτε εκπαιδευτικές καινοτομίες δεν είναι αρκετή για να επιφέρει την αναμενόμενη αλλαγή στη σχολική εργασία και, κατά συνέπεια στη μάθηση των παιδιών. Οι διεργασίες αλλαγής και βελτίωσης της εκπαίδευσης προϋποθέτουν την επιστημονική κατάρτιση του εκπαιδευτικού στο αντικείμενο της ειδικότητας του, αλλά δεν απορρέουν αυτόματα από αυτή. Είναι αποτέλεσμα ειδικής επαγγελματικής εκπαίδευσης και δια βίου μάθησης.

2.Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Εκπαιδευτικοί συμμετέχουν στις επιμορφωτικές συναντήσεις που διενεργούνται από φορείς (Π.Ι., ΟΕΠΕΚ) και τον σύμβουλο, αλλά εκφράζουν έντονο προβληματισμό για την ικανότητα να ανταπεξέλθουν στις προτεινόμενες αλλαγές. Εκφράζουν την αδυναμία τους στον Σχολικό Σύμβουλο και τη διάθεσή τους να συνεχίσουν να διδάσκουν με τις δοκιμασμένες, κατά τη γνώμη τους, και πιο παραδοσιακές μεθόδους.

1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζονται τα ερευνητικά ευρήματα με τον προβληματισμό που περιγράφει το σενάριο;

2. Τι θα προτείνατε ως Σύμβουλος να κάνουν και πώς, ώστε να αντιμετωπίσουν οι εκπαιδευτικοί το πρόβλημά τους;

Θεωρητικές και ερευνητικές απόψεις υποστηρίζουν ότι ο στοχαστικο-κριτικός εκπαιδευτικός κατά την ώρα της διδασκαλίας, μεταξύ άλλων,(α) ακροάται «εμπαθητικά» τους μαθητές του για να κατανοήσει τι ακριβώς λένε και πώς το στηρίζουν,(β) αναδεικνύει τη μεταγνωστική διάσταση της μάθησης,(γ) ενθαρρύνει την ενεργό δράση και τη διαφοροποίηση των μαθητών και (δ) μετατρέπει την τάξη του σε «κοινότητα διερεύνησης».

2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Ένας καθηγητής εργάζεται σε ένα Πειραματικό Γυμνάσιο αστικού κέντρου. Στοχεύοντας στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης, σύμφωνα με τα λεγόμενά του στον Σύμβουλο της ειδικότητας, προβληματίζεται γιατί, όταν χρησιμοποιεί εικόνες με έργα τέχνης στο μάθημα, ακόμη και σε ομάδες, οι μαθητές, από τη μια, δεν ενθουσιάζονται και, από την άλλη, δεν διαφαίνεται να πετυχαίνουν την παραγωγή σκέψης, κρίσης κ.ά. Τις εικόνες με τα έργα τέχνης (με όλα τα στοιχεία: ζωγράφος, τίτλος, χρονολογία, ρεύμα κ.ά) τις προσφέρει ο ίδιος στις ομάδες και παραπέμπει σε αυτές κατά την παρουσίαση της νέας ύλης. Π.χ. «όπως βλέπετε στον πίνακα….».

1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η θεωρητική παραδοχή με την πρακτική του εκπαιδευτικού που περιγράφει το σενάριο;

2. Τι θα λέγατε στον εκπαιδευτικό για να κατανοήσει τη χρήση της εικόνας με στόχο την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης και ποιες τεχνικές χρήσης της εικόνας θα του προτείνατε;

Σύμφωνα με σύγχρονες απόψεις και έρευνες, ο κύριος σκοπός της αξιολόγησης των μαθητών είναι να βοηθήσει τον εκπαιδευτικό να διαμορφώσει ολοκληρωμένη αντίληψη των γνώσεων των μαθητών, ώστε να μπορεί να πάρει παιδαγωγικές αποφάσεις, βασισμένες σε πραγματικά δεδομένα. Είναι σημαντικός ο ρόλος της στην ανατροφοδότηση μαθητών και εκπαιδευτικού με πληροφορίες σχετικές με τις συνθήκες που επικρατούν στη διδασκαλία και στη διαδικασία μάθησης και με τις δυσκολίες και αδυναμίες των μαθητών. Η αξιολόγηση αναμένεται να έχει περισσότερο ποιοτικό παρά ποσοτικό χαρακτήρα.

2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Παρακολουθείτε ένα μάθημα σε Γυμνάσιο της περιφέρειάς σας κατά το οποίο ο εκπαιδευτικός στο τέλος της ώρας δίνει ένα 15-λεπτο τεστ στους μαθητές, λέγοντάς σας ότι το χρησιμοποιεί προκειμένου να αξιολογήσει την κατανόηση του συγκεκριμένου μαθήματος, καθώς και για την τελική αξιολόγηση του τριμήνου.

1. Πώς συνδέετε τα όσα περιγράφονται στο παραπάνω σενάριο με την αρχική θεωρητική τοποθέτηση;

2. Ποια θα ήταν η συμβουλή και ποιες οι προτάσεις σας προς τον συνάδελφο, του οποίου τη διδασκαλία παρακολουθήσατε;

Σύμφωνα με τα σύγχρονα επιστημονικά και ερευνητικά δεδομένα, η διαφοροποιημένη διδασκαλία καθιστά δυνατή την ανταπόκριση μας στις διαφορετικές ανάγκες των μαθητών των ανομοιογενών τάξεων των σχολείων μιας πολυπολιτισμικής κοινωνίας. Η διαφορετικότητα μπορεί να είναι κοινωνική, πολιτισμική, νοητική, οικονομική, σωματική ή ακόμα και ηλικιακή. Οι μαθητές βρίσκονται σε διάφορα επίπεδα όσον αφορά στην επίδοσή τους και, αναπόφευκτα, παρουσιάζουν διαφορετικά προφίλ μάθησης. Στη διαφοροποιημένη διδασκαλία, τα ενδιαφέροντα και οι μαθησιακές ανάγκες των μαθητών διαμορφώνουν το περιεχόμενο και τις διδακτικές στρατηγικές, για να προσαρμόσουν την εκπαίδευση στο παιδί και όχι το παιδί στην εκπαίδευση.

2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Εκπαιδευτικός της περιφέρειάς σας ζητά από τους μαθητές του να επεξεργαστούν συμπληρωματικό εκπαιδευτικό υλικό για το μάθημα της ημέρας, χρησιμοποιώντας κυρίως εικόνες και διαφορετικής έκτασης και δυσκολίας κείμενα. Ζητούμενο είναι οι μαθητές, που έχουν ήδη μελετήσει το κείμενο του σχολικού εγχειριδίου, να σημειώσουν παρατηρήσεις με βάση το πρόσθετο υλικό. Παρακολουθώντας την εξέλιξη της δραστηριότητας, ο εκπαιδευτικός παρατηρεί ότι κάποιοι μαθητές δυσκολεύονται αρκετά τόσο στην αξιοποίηση των εικόνων όσο και των κειμένων, ενώ ταυτοχρόνως άλλοι ολοκληρώνουν πολύ εύκολα τη δραστηριότητα χωρίς ιδιαίτερη ανάγκη βοήθειας ή εξάσκησης.

1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η θεωρητική παραδοχή με τα προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;

2. Έχοντας υπόψη την συγκεκριμένη θεωρητική παραδοχή, τι θα συμβουλεύατε και τι θα προτείνατε στον/την εκπαιδευτικό να κάνει και πώς προκειμένου να καταστήσει παιδαγωγικότερες και αποτελεσματικότερες τις πρακτικές του;

Σύμφωνα με τα σύγχρονα επιστημονικά και ερευνητικά δεδομένα, η διαφοροποιημένη διδασκαλία καθιστά δυνατή την ανταπόκριση μας στις διαφορετικές ανάγκες των ανομοιογενών τάξεων στα σχολεία μιας πολυπολιτισμικής κοινωνίας. Η διαφορετικότητα μπορεί να είναι κοινωνική, πολιτισμική, νοητική, οικονομική, σωματική ή ακόμα και ηλικιακή. Οι μαθητές βρίσκονται σε διάφορα επίπεδα όσον αφορά στην επίδοσή τους και, αναπόφευκτα, παρουσιάζουν διαφορετικά προφίλ μάθησης. Στη διαφοροποιημένη διδασκαλία, τα ενδιαφέροντα και οι μαθησιακές ανάγκες των μαθητών διαμορφώνουν το περιεχόμενο και τις διδακτικές στρατηγικές, για να προσαρμόσουν την εκπαίδευση στο παιδί και όχι το παιδί στην εκπαίδευση.

2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Ο εκπαιδευτικός ενός τμήματος Γ΄ Γυμνασίου επιθυμεί να οργανώσει ένα σχέδιο εργασίας (project) (διάρκειας 2-3 μαθημάτων), το οποίο θα επικεντρωθεί σε συγκεκριμένη ενότητα. Κατηγοριοποιεί τους μαθητές της τάξης του χωρίζοντάς τους σε τρεις μεγάλες ομάδες (με βάση την εκτίμησή του για το στυλ μάθησής τους): όσους διαθέτουν περισσότερο ακαδημαϊκό στυλ και προτιμούν τη χρήση γραπτού και προφορικού κειμένου, εκείνους που έχουν πιο καλλιτεχνική φύση και προτιμούν τη χρήση των τεχνών, και τέλος εκείνους που προτιμούν να εκφράζονται μέσα από τη χρήση της τεχνολογίας. Ζητά τη βοήθειά σας για τη δημιουργία διαφοροποιημένων στρατηγικών καθώς και διαφοροποιημένων τελικών προϊόντων (από τις ομάδες των μαθητών), τα οποία θα χρησιμοποιηθούν στην αξιολόγησή τους.

1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η θεωρητική παραδοχή με το παιδαγωγικό σενάριο που περιγράφεται;

2. Έχοντας υπόψιν τη συγκεκριμένη θεωρητική παραδοχή, τι θα προτείνατε στον εκπαιδευτικό να κάνει και πώς, προκειμένου να καλύψει τις ανάγκες του όπως αυτές περιγράφονται στο σενάριο;

Οι έρευνες στο χώρο των διερευνητικών και διαθεματικών προσεγγίσεων της διδασκαλίας έχουν δείξει ότι, όταν η οργάνωση της διδασκαλίας περιλαμβάνει δραστηριότητες διερεύνησης ερωτημάτων για θέματα που ενδιαφέρουν τους ίδιους τους μαθητές, καθώς επίσης και όταν επιχειρείται διασύνδεση του περιεχομένου του μαθήματος με καταστάσεις της πραγματικής ζωής, τότε οι μαθητές συμμετέχουν πιο ενεργά και αποκτούν σημεία προσωπικής εμπλοκής. Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι ότι θέματα και δραστηριότητες αποκτούν νόημα για τους μαθητές και η γνώση ενδιαφέρον.

2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Καθηγητής σε ένα τμήμα της Γ΄ Γυμνασίου διδάσκει με βάση το σχολικό βιβλίο, αναπαράγοντας το κείμενο της ενότητας: (α) παραθέτει μονολογικά τα στοιχεία του μαθήματος της ημέρας, (β) ερωτά για απορίες και (γ) ανακεφαλαιώνει τα βασικά στοιχεία του μαθήματος. Στη συζήτηση μαζί σας ο εν λόγω καθηγητής παραπονείται ότι οι σημερινοί μαθητές δεν δείχνουν το αναμενόμενο ενδιαφέρον για τα μαθήματα και το σχολείο.

1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η ερευνητική διαπίστωση με τα προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;

2. Τι θα προτείνατε στον εκπαιδευτικό να κάνει και πώς, ώστε να κινητοποιήσει το μαθητικό ενδιαφέρον για το μάθημα του;

Στις θεωρίες για τα κίνητρα και για τη μάθηση υποστηρίζεται ότι ο μαθητής δίνει μεγαλύτερη σημασία στο αίσθημα προσωπικής ικανοποίησης και στην αυτο-εκτίμηση παρά στην υλική επιβράβευση. Οι μαθητές κινητοποιούνται, όταν οι δραστηριότητες στις οποίες συμμετέχουν, ενθαρρύνουν το αίσθημα της αυτονομίας και όταν αισθάνονται ότι τους σέβονται και τους εμπιστεύονται. Αν οι εκπαιδευτικοί απευθυνθούν στις αξίες και στην συναισθηματική ανταπόκριση των μαθητών, τότε είναι πιθανότερο να ενισχύσουν τα μαθητικά κίνητρα και, έτσι, να επιτύχουν υψηλά επίπεδα μάθησης.

2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Κάποιοι εκπαιδευτικοί παραπονιούνται ότι οι μαθητές τους δεν δείχνουν ενδιαφέρον συμμετοχής στο μάθημά τους και πολύ περισσότερο για τις δυσκολίες που συναντούν να τους εμπλέξουν σε δραστηριότητες με διάρκεια, όπως είναι τα σχέδια εργασίας. Διαπιστώνουν ότι ακόμη και η υπόσχεση απτής ανταμοιβής (π.χ. μεγαλύτερος βαθμός στο τρίμηνο) δεν έχει το αναμενόμενο αποτέλεσμα.

1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η θεωρητική παραδοχή με το σενάριο που περιγράφεται;

2. Έχοντας υπόψη την συγκεκριμένη θεωρητική παραδοχή, τι θα συμβουλεύατε τους εκπαιδευτικούς να κάνουν και πώς, προκειμένου να αντιμετωπίσουν την κατάσταση που περιγράφεται στο σενάριο;

Σύμφωνα με θεωρητικούς και ερευνητές της εκπαίδευσης και της διδασκαλίας, η διαδραστικότητα και η συμμετοχικότητα αποτελούν δεξιότητες απαραίτητες στην προετοιμασία των μαθητών για το νέο πολιτισμικό περιβάλλον. Θεωρείται αναγκαία η μετάβαση του μαθητή από την παθητική πρόσληψη και την καθοδηγούμενη κατάκτηση της γνώσης, στη διερεύνηση και στην επέκτασή της. Ο ρόλος του εκπαιδευτικού μετασχηματίζεται από τον πλήρη έλεγχο της τάξης και τη χρήση της παρεμβατικής καθοδήγησης, σε ένα ρόλο όπου με τη χρήση της φθίνουσας καθοδήγησης δίνει όλο και περισσότερη ελευθερία και έλεγχο στους μαθητές. Ως μέσο για την επίτευξη αυτών των στόχων προτείνονται οι συνεργατικές προσεγγίσεις διδασκαλίας.

2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Σε Γυμνάσια της περιφέρειάς σας μερικοί εκπαιδευτικοί εφαρμόζουν πιλοτικά από το τρέχον σχολικό έτος τις προβλεπόμενες από το νέο Πρόγραμμα Σπουδών «Βιωματικές Δράσεις», στο πλαίσιο των οποίων οι μαθητές συνεργάζονται σε μικρές ομάδες για να διερευνήσουν ποικίλα θέματα. Από τα πρώτα βήματα εφαρμογής, όμως, οι εκπαιδευτικοί διαπιστώνουν δυσκολίες των μαθητών στη διερευνητική επεξεργασία των δεδομένων του θέματος.

1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζονται οι θεωρητικές παραδοχές με τα προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;

2. Με ποια επιχειρήματα θα προβληματίζατε και με ποιες προτάσεις θα προετοιμάζατε τους εκπαιδευτικούς για εναλλακτικές πρακτικές παιδαγωγικότερες και αποτελεσματικότερες;

Σύμφωνα με σύγχρονα επιστημονικά ερευνητικά πορίσματα, τα Μοντέλα Διδασκαλίας και Μάθησης, τα οποία χρησιμοποιούν μικρές ομάδες σε διάφορες μορφές ομαδοκεντρικών και συνεργατικών προσεγγίσεων, επιδρούν θετικά στις επιδόσεις των μαθητών, στην ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης και της αυτοπεποίθησής τους και βελτιώνουν τις μεταξύ τους σχέσεις, μεγιστοποιώντας με αυτόν τον τρόπο τα αποτελέσματα της διδασκαλίας και της μάθησης. Στις προσεγγίσεις αυτές προβλέπεται η συμμετοχή των μαθητών σε όλες τις διαδικασίες, από την επιλογή του θέματος μέχρι τη διαμόρφωση των δραστηριοτήτων και την αξιολόγηση, και υποστηρίζεται ότι τέτοιες επιλογές όχι μόνο συμβάλλουν στην καλλιέργεια συλλογικού πνεύματος, αλλά ότι, υπό προϋποθέσεις, μπορούν να ενισχύουν και τους λιγότερο ευνοημένους μαθητές.

2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Στην περιφέρειά σας παρατηρείτε ότι μερικοί εκπαιδευτικοί είναι επιφυλακτικοί προς τις συνεργατικές διδακτικές προσεγγίσεις. Υποστηρίζουν ότι στα σχολεία τους παρατηρείται ανομοιομορφία του μαθητικού πληθυσμού και η χρήση τέτοιων προσεγγίσεων δημιουργεί προβλήματα, διαταράσσει την τάξη και εντείνει φαινόμενα ανταγωνισμού ή/και ρατσιστικών συμπεριφορών. Ακόμη και οι εκπαιδευτικοί που «αποδέχονται» τη μαθησιακή αξία τέτοιων συνεργατικών δράσεων και συνειδητοποιούν ευρύτερα την παιδευτική σημασία τους, τις θεωρούν ιδιαίτερα απαιτητικές και χρονοβόρες, οπότε, με αιτιολόγηση την κάλυψη της ύλης και τις κατευθύνσεις του Αναλυτικού Προγράμματος, δεν επιχειρούν συχνά τέτοιου είδους αλλαγές.

Σύμφωνα με σύγχρονα επιστημονικά ερευνητικά πορίσματα, τα μοντέλα διδασκαλίας και μάθησης τα οποία χρησιμοποιούν μικρές ομάδες σε διάφορες μορφές ομαδοκεντρικών και συνεργατικών προσεγγίσεων, επιδρούν θετικά στις επιδόσεις των μαθητών, στην ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης και της αυτοπεποίθησής τους και βελτιώνουν τις μεταξύ τους σχέσεις, μεγιστοποιώντας με αυτόν τον τρόπο τα αποτελέσματα της διδασκαλίας και της μάθησης. Κατά τη διαδικασία εργασίας σε ομάδες οι μαθητές καλούνται να συζητήσουν, να εξηγήσουν, να συγκρίνουν, να τεκμηριώσουν τις απόψεις τους, να αξιοποιήσουν τις ικανότητες και δεξιότητες που έχουν αποκτήσει.

2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Εκπαιδευτικός της περιφέρειάς σας κατά διαστήματα χωρίζει το μάθημα της επόμενης εβδομάδας σε τρία-τέσσερα μέρη και αναθέτει σε ισάριθμους μαθητές να μάθουν στη διάρκεια του Σαββατοκύριακου το «κομμάτι» του μαθήματος που τους αναλογεί,, για να το διδάξουν ως ομάδα στο επόμενο μάθημα, παρουσιάζοντας διαδοχικά ο καθένας το «κομμάτι» του. Στη συζήτησή σας ο εκπαιδευτικός αναφέρει ότι κάνει χρήση συνεργατικής διδασκαλίας και φέρνει ως παράδειγμα την «ομάδα διδασκαλίας», όπως αποκαλεί το παραπάνω σχήμα.

Έρευνες στο χώρο της εκπαίδευσης έχουν δείξει ότι η διαχείριση της τάξης αποτελεί ένα σημαντικό λόγο ανησυχίας και άγχους των εκπαιδευτικών, ιδιαίτερα των νεοδιοριζόμενων. Οι συνομιλίες των μαθητών κατά την ώρα του μαθήματος, οι διαπληκτισμοί και η χρήση ανάρμοστων εκφράσεων και χειρονομιών μέσα στην τάξη, αλλά και η αρνητική και παθητική συμπεριφορά των μαθητών, μπορούν να προκαλέσουν σημαντικές δυσκολίες στην ομαλή διεξαγωγή του μαθήματος. Για την αντιμετώπιση της κατάστασης, οι εκπαιδευτικοί πρέπει να κατέχουν στρατηγικές οργάνωσης της τάξης, καθώς και πρόληψης και αντιμετώπισης των προβλημάτων συμπεριφοράς.

2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Σε ένα τμήμα Γυμνασίου της περιφέρειάς σας 3 μαθητές αδυνατούν να ενσωματωθούν στην τάξη και αμφισβητούν, με κάθε αφορμή, με το λόγο ή τις πράξεις τους την αξία του σχολείου, παρασύροντας συχνά και άλλους μαθητές του τμήματος. Η χρήση ποινών (αποβολή, χαμηλή βαθμολογία, απόρριψη), τις οποίες επιστρατεύει ο εκπαιδευτικός για την αντιμετώπιση του προβλήματος, αποδεικνύονται αναποτελεσματικές.

Το «Νέο Σχολείο», προβάλλοντας την παιδοκεντρική αρχή που κυριαρχεί στις προτάσεις των σύγχρονων παιδαγωγών πολλές δεκαετίες τώρα, θέτει τον μαθητή στον κέντρο της εκπαιδευτικής διαδικασίας, πιστεύοντας ότι μπορεί στο κατάλληλο διδακτικό πλαίσιο να λειτουργήσει ως «μικρός διανοούμενος», αξιοποιώντας τις εναλλακτικές δυνατότητες της γλώσσας, της μουσικής, του πολιτισμού, της λογοτεχνίας, των διαθεματικών προσεγγίσεων και των δεξιοτήτων κριτικής σκέψης. Έτσι, θα γίνει σταδιακά αυτόνομος στη σκέψη και στη μάθηση και έτοιμος για τη δια βίου μάθηση.

2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Μερικοί εκπαιδευτικοί της περιφέρειάς σας έχουν επιφυλάξεις για τις δυνατότητες των μαθητών να λειτουργήσουν όπως τους οραματίζεται το “Νέο Σχολείο”. Άλλοι πάλι δυσκολεύονται να κατανοήσουν την εφαρμογή των αρχών αυτών στο μάθημά τους, ιδιαίτερα την αξιοποίηση της κριτικής σκέψης και των δεξιοτήτων δια βίου μάθησης. Αποφασίζουν να σας προσκαλέσουν για να τους βοηθήσετε.

Σύμφωνα με το πλαίσιο του «Νέου Σχολείου», στόχος της εκπαίδευσης είναι οι μαθητές να αναπτύξουν ικανότητες κατανόησης του κόσμου που τους περιβάλλει και των αναπαραστάσεων αυτού του κόσμου, ικανότητες διερεύνησης και ανάλυσης των δεδομένων αναφορικά με αυτό τον κόσμο, ικανότητες ανάπτυξης θεωρητικής σκέψης, ικανότητες αξιολόγησης, ικανότητες δημιουργίας, επικοινωνίας και συνεργασίας, καθώς και ικανότητες αξιοποίησης και εφαρμογής όσων μαθαίνουν προς επίλυση νέων προβλημάτων. Η κριτική σκέψη και οι ικανότητες που αυτή η θεωρία περιλαμβάνει αποτελούν, επομένως, προτεραιότητα.

2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Οι εκπαιδευτικοί της περιφέρειάς σας δυσκολεύονται να κατανοήσουν την εφαρμογή των αρχών αυτών στο καθημερινό μάθημα τους, ιδιαίτερα την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης και των ικανοτήτων που αναφέρονται παραπάνω. Αποφασίζετε να ασχοληθείτε στην περιφέρειά σας με τα θέματα αυτά.

Σύμφωνα με τις σύγχρονες προσεγγίσεις της διδακτικής οι διαθεματικές προσεγγίσεις διδασκαλίας έχουν καλύτερα μαθησιακά αποτελέσματα, βοηθούν στη διατήρηση της μάθησης, ενώ ταυτόχρονα δημιουργούν ισχυρότερα κίνητρα στους μαθητές. Οι διαθεματικές προσεγγίσεις αφορούν ποικιλία εφαρμογών και χρησιμοποιούν διαφορετικά μέσα και διδακτικές στρατηγικές με ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά.

2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Εκπαιδευτικός της περιφέρειάς σας, στη λογική της διαθεματικότητας, συχνά στο τέλος του μαθήματος χρησιμοποιεί καλλιτεχνικές δημιουργίες που έχουν κάποια σχέση με το μάθημα της ημέρας. Συνήθως παρέχει ο ίδιος ο εκπαιδευτικός πληροφορίες για τα χρησιμοποιούμενα έργα ή παραπέμπει τους μαθητές στο διαδίκτυο για ανεύρεση σχετικών πληροφοριών

1. Ποια είναι κατά τη γνώμη σας η σύνδεση της θεωρητικής παραδοχής με το σενάριο που περιγράφεται;

2. Ποια θα ήταν η συμβουλή σας και ποιες οι προτάσεις σας στον/στην συγκεκριμένη εκπαιδευτικό που ζητά την άποψή σας για τον τρόπο αξιοποίησης των καλλιτεχνικών έργων;

Σύμφωνα με σύγχρονες απόψεις και έρευνες, υπάρχει η αναγκαιότητα της υιοθέτησης της «αυθεντικής αξιολόγησης» ή «εναλλακτικής αξιολόγησης», η οποία εστιάζει όχι μόνο στο περιεχόμενο, αλλά και στη διαδικασία της μάθησης. Η αξιολογική αποτίμηση των μαθητών και στους δύο αυτούς τομείς γίνεται μέσα από διαδικασίες επίλυσης προβλημάτων και ανάθεσης δραστηριοτήτων. Έτσι, η αξιολόγηση γίνεται συνεχής και ευέλικτη, αποτελεί οργανικό και λειτουργικό μέρος της διδακτικής πράξης, αντικατοπτρίζοντας με τον τρόπο αυτό την ατομική πρόοδο των μαθητών, πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τη διδασκαλία. Τέλος, στη λογική της παιδαγωγικής λειτουργίας της αξιολόγησης, προτείνεται και η αυτo-αξιολόγηση των μαθητών, ιδίως όταν συνορεύεται με τη χρήση διαβαθμισμένων κριτηρίων αξιολόγησης (rubrics).

2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Οι εκπαιδευτικοί της περιφέρειάς σας καταθέτουν τον προβληματισμό τους σχετικά με την αξιολόγηση των μαθητών, που είναι από μόνη της δύσκολη υπόθεση και γίνεται ακόμη δυσκολότερη με το πλήθος των μαθητών και των διαφορετικών τμημάτων. Μέσα σε αυτές τις συνθήκες είναι αδύνατο ο καθηγητής να θυμάται όλους τους μαθητές του και να έχει σχηματίσει αντικειμενική εικόνα για τις προσπάθειες και την πρόοδό του, με αποτέλεσμα η βαθμολογία τους να στηρίζεται κυρίως στα διαγωνίσματα.

1. Ποια είναι κατά τη γνώμη σας η σύνδεση της θεωρητικής παραδοχής με το σενάριο που περιγράφεται;

2. Ποια θα ήταν η συμβουλή σας και ποιες οι προτάσεις σας στους εκπαιδευτικούς που αντιμετωπίζουν αυτές τις δυσκολίες;

Στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες έχουν συντελεστεί ραγδαίες αλλαγές σε κοινωνικό επίπεδο με συνέπεια τη δημιουργία πολυ-πολιτισμικών κοινωνιών. Η πολιτισμική διαφορετικότητα θεωρείται από αρκετούς ως ένα χαρακτηριστικό των σύγχρονων κοινωνιών, το οποίο έχει ωθήσει τη σύγχρονη εκπαίδευση σε προσεγγίσεις με βάση τις αρχές της Διαπολιτισμικής Παιδαγωγικής.

2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Σε ένα Γυμνάσιο αστικού κέντρου, στο τμήμα που παρακολουθείτε, παρατηρείτε ότι η πλειοψηφία των μαθητών δεν είναι ελληνικής καταγωγής. Ο/Η εκπαιδευτικός επιβεβαιώνει την εικόνα αυτή και προσθέτει ότι σε πολύ μεγάλο ποσοστό οι μαθητές αυτοί έχουν την ελληνική ως ξένη γλώσσα και δυσκολεύονται να επικοινωνήσουν και, κυρίως, να κατανοήσουν τα σχολικά κείμενα. Στον τομέα αυτό ζητά τη βοήθειά σας.

1. Ποια είναι κατά τη γνώμη σας η σύνδεση της θεωρητικής παραδοχής με το σενάριο που περιγράφεται;

2. Ποιές θα ήταν οι προτάσεις σας στον/στην συγκεκριμένο/η εκπαιδευτικό για να αναπτύξει παιδαγωγικότερες και αποτελεσματικότερες πρακτικές;

Α. Θεωρητικές Παραδοχές

Σύμφωνα με ευρύτερης αποδοχής παιδαγωγικές αρχές, που τονίζει και το Νέο Σχολείο, η εκπαίδευση των παιδιών είναι συμμετοχική υπόθεση. Επομένως, η συστηματοποίηση της επικοινωνίας και της συνεργασίας μεταξύ του σχολείου, της οικογένειας των μαθητών, αλλά και τις ευρύτερης κοινότητας συμβάλλει θετικά στη δευτερογενή κοινωνικοποίησή τους και στην ομαλή εξέλιξη της μαθησιακή ς τους πορείας.

Β. Περιγραφή Σεναρίου

1. Δεδομένα: Γυμνάσιο στο κέντρο εργατικής συνοικίας με υψηλό ποσοστό αλλοδαπών μαθητών.

2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Σε μερικά τμήματα διαπιστώνετε έλλειψη ενδιαφέροντος από την πλευρά των μαθητών, δυσκολίες στην κατανόηση του μαθήματος και έντονα προβλήματα στην τήρηση των κανόνων που ρυθμίζουν τη σχολική ζωή. Η επικοινωνία σχολείου με τις οικογένειες είναι περιορισμένη, με εξαίρεση μια μικρή ομάδα γονέων που δραστηριοποιήθηκαν προσφάτως, για να διαμαρτυρηθούν στην διευθυντή και να απαιτήσουν την απομάκρυνση από το σχολείο ορισμένων μαθητών, αλλοδαπών στην πλειονότητά τους, που παρουσιάζουν έντονα προβλήματα συμπεριφοράς.

Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις

1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η παραπάνω αρχή με τα προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;

2. Τι θα προτείνατε στους εκπαιδευτικούς να κάνουν και πώς, ώστε να μετατρέψουν την παιδαγωγική αρχή σε αποτελεσματική εκπαιδευτική παρέμβαση;

Ο όρος «διαφοροποιημένη διδασκαλία» αναφέρεται σε μια συστηματική προσέγγιση στο σχεδιασμό του συνόλου της διδασκαλίας για μαθητές με διαφορετικές μαθησιακές ανάγκες και δυνατότητες. Για τον κατάλληλο σχεδιασμό της διδασκαλίας, δίνεται έμφαση στις τρεις διαστάσεις της διδασκαλίας: το περιεχόμενο, τις διαδικασίες επεξεργασίας του περιεχομένου και το τελικό προϊόν.

2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Ένας μαθητής με αρκετά μαθησιακά κενά και χαμηλό ενδιαφέρον για το σχολείο δεν μπορεί να παρακολουθήσει το σχολικό πρόγραμμα λόγω της αυξημένης απροσεξίας που παρουσιάζει. Αδυνατεί να ολοκληρώσει τη μελέτη του στο σπίτι, δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί στο μάθημα, ενώ δεν είναι σε θέση να αναγνωρίσει τις δυσκολίες του, ώστε να τις αντιμετωπίσει.

2. Τι θα προτείνατε στον εκπαιδευτικό να κάνει και πώς, ώστε να μετατρέψει την ερευνητική διαπίστωση σε αποτελεσματική διδασκαλία και μάθηση;

Σύγχρονες έρευνες αναφέρουν ότι οι μαθητές δομούν προσωπικά τη μάθησή τους και προσπαθούν να βρουν νόημα σε ό,τι διδάσκονται. Για να δομήσουν το νόημα κάθε φορά, βοηθούνται από τις προηγούμενες εμπειρίες τους, τις πεποιθήσεις τους, τα ενδιαφέροντά τους και προσεγγίζουν τη μάθηση με διαφορετικούς τρόπους.

2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Ένας μαθητής με δυσκολίες μάθησης, ενώ μπορεί να «διαβάσει», δεν μπορεί να κατανοήσει τα κείμενα των σχολικών εγχειριδίων και συγκεκριμένα δεν μπορεί να εξάγει συμπεράσματα από αυτό. Η συμπερασματική του κατανόηση είναι μηδενική, καθώς ο μαθητής δεν μπορεί να απαντήσει σε ερωτήσεις που απαιτούν το συνδυασμό της προηγούμενης γνώσης του και των πληροφοριών του κειμένου.

Σύγχρονες έρευνες αναφέρουν ότι η διαφοροποιημένη διδασκαλία στηρίζεται στους παράγοντες που αφορούν το γνωστικό προφίλ του μαθητή (δημιουργικότητα, συνθετική ή αναλυτική σκέψη, συνεργατικότητα ή ανταγωνιστικότητα, συγκεκριμένη ή αφηρημένη σκέψη, στοχαστικότητα ή έντονη δράση). Για το λόγο αυτό το διδακτικό υλικό θα πρέπει να διαφοροποιείται/προσαρμόζεται ανάλογα με το γνωστικό προφίλ των μαθητών της τάξης.

2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Οι περισσότεροι εκπαιδευτικοί θεωρούν ότι για να ασκήσουν διαφοροποιημένη διδασκαλία πρέπει να βρουν διαφορετικό υλικό από εκείνο του Αναλυτικού Προγράμματος ή να σχεδιάσουν δικό τους. Καθώς όμως λίγοι έχουν τις γνώσεις, το χρόνο και την εμπειρία για την παραγωγή διαφοροποιημένου υλικού, οι υπόλοιποι διδάσκουν με τον παραδοσιακό τρόπο και δεν κάνουν καμία διαφοροποίηση στο περιεχόμενο της διδασκαλίας τους. Αποτέλεσμα αυτού είναι να μαθαίνουν μόνο οι «μέτριοι» και οι «άριστοι» μαθητές, ενώ οι αδύναμοι και οι μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες αποκτούν όλο και μεγαλύτερα μαθησιακά κενά.

2. Τι θα προτείνατε στους εκπαιδευτικούς του σεναρίου να κάνουν και πώς, ώστε να μετατρέψουν την ερευνητική διαπίστωση σε αποτελεσματική διδασκαλία και μάθηση;

Μέσω της διαφοροποιημένης διδασκαλίας όλοι οι μαθητές διδάσκονται το ίδιο αντικείμενο. Δεν διαφοροποιούνται τα θέματα που εξετάζονται, αλλά το επίπεδο των θεμάτων και ο τρόπος προσέγγισής τους. Με άλλα λόγια, ο εκπαιδευτικός διδάσκει την ίδια έννοια/αντικείμενο, αλλά διαφοροποιεί το επίπεδο αφαίρεσης, τη δυσκολία της κριτικής σκέψης που απαιτείται και το βαθμό καθοδήγησης. Με αυτό τον τρόπο, όλοι οι μαθητές καλούνται να σκεφθούν κριτικά, αλλά σε διαφορετικό επίπεδο. Διαφοροποιώντας τις ερωτήσεις ο εκπαιδευτικός μπορεί να καλέσει ορισμένους μαθητές να βρουν αιτιακές σχέσεις, άλλους να κάνουν βασικές υποθέσεις και άλλους να βρουν τα κεντρικά σημεία της ενότητας. Όλοι οι μαθητές εργάζονται στο ίδιο αντικείμενο με διαφορετικούς όμως τρόπους.

2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Οι εκπαιδευτικοί συχνά κάνουν απλές ερωτήσεις στους «αδύναμους» μαθητές του τύπου ποιος, πού, τι, πότε. Με αυτόν τον τρόπο, όμως, δεν διαφοροποιείται η διδασκαλία, απλώς περιορίζονται και η μάθηση και η σκέψη σε ένα χαμηλότερο επίπεδο.

Σύγχρονες έρευνες αναφέρουν ότι η διαφοροποίηση στην αξιολόγηση των μαθητών με μαθησιακές δυσκολίες είναι σημαντική, διότι έχει την προσωπική σφραγίδα του κάθε μαθητή και μεταφέρει όλες τις πληροφορίες σχετικά με την πρόοδο του μαθητή. Σε μια τάξη διαφοροποιημένης διδασκαλίας, οι τρόποι αξιολόγησης της προόδου και της επίδοσης του μαθητή δεν περιορίζονται στην προφορική διήγηση, τις απαντήσεις σε ερωτήσεις και την παραγωγή γραπτού λόγου, αλλά περιέχει (και) πολλές δραστηριότητες εφαρμογής της νέας γνώσης σε διαφορετικά πλαίσια. Ενδείκνυται, μάλιστα, οι εργασίες αυτές να φυλάσσονται στον Ατομικό Φάκελο του Μαθητή (portfolio) και να αποτελούν και αντικείμενο αυτο-αξιολόγησης.

2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Ένας μαθητής με δυσλεξία πρέπει να εξετάζεται προφορικά σύμφωνα με τη διάγνωσή του και το εξατομικευμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα που έχει σχεδιαστεί από το ΚΕΔΔΥ της περιοχής του. Παρόλα αυτά, το άγχος του στις προφορικές εξετάσεις είναι τόσο μεγάλο, που δεν αποδίδει όπως θα μπορούσε αν επιλεγόταν ένας διαφορετικός τρόπος αξιολόγησης. Οι εκπαιδευτικοί και ο διευθυντής του σχολείου του δεν βρίσκουν άλλη λύση και επιμένουν στην προφορική εξέταση, οδηγώντας το μαθητή σε σίγουρη αποτυχία.

Σύγχρονες έρευνες αναφέρουν ότι η επανεκπαίδευση στην απόδοση αιτιολογικών προσδιορισμών επιτυχίας ή αποτυχίας (δηλ. να αναφέρει ο μαθητής ότι επιτυγχάνει ή αποτυγχάνει λόγω προσπάθειας ή ικανοτήτων του και όχι λόγω τύχης) λειτουργεί ενισχυτικά στην προσπάθεια μαθητών με Μαθησιακές Δυσκολίες, καθώς συμβάλλει στην καλύτερη και ανώδυνη διαχείριση μιας ενδεχόμενης αποτυχίας σε κάποιο ακαδημαϊκό έργο. Κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας ενός γνωστικού αντικειμένου, δεν αρκεί ο εκπαιδευτικός να λέει στο μαθητή πως πρέπει να προσπαθεί περισσότερο, αλλά να του προσφέρει απτές υποδείξεις πώς μπορεί να το επιτύχει.

2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Μια μαθήτρια αποδίδει σχεδόν πάντα την επιτυχία της στην τύχη και την αποτυχία της στο χαμηλό νοητικό της δυναμικό (κάτι το οποίο δεν ισχύει). Εξαιτίας αυτών των αιτιολογικών προσδιορισμών της επιτυχίας και της αποτυχίας που έχει, αποτυγχάνει συχνά στις σχολικές εργασίες της, ενώ ο εκπαιδευτικός δεν ξέρει πώς να την υποστηρίξει.

Σύγχρονες έρευνες αναφέρουν ότι, εκτός από την ακριβή και γρήγορη ανάγνωση και την απόδοση νοήματος στις λέξεις, κατά την ανάγνωση απαιτούνται δεξιότητες όπως:

γ. Η εύρεση από την πλευρά του αναγνώστη του σκοπού της ανάγνωσης.

δ. Ο σχηματισμός υποθέσεων σχετικών με το περιεχόμενο του κειμένου.

2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Μια εκπαιδευτικός άκουσε σε επιμορφωτική εισήγηση ότι, για να ενισχύσει την αναγνωστική κατανόηση των μαθητών με δυσλεξία που έχει στην τάξη της, πρέπει να διδάξει άμεσα και συστηματικά γνωστικές και μεταγνωστικές στρατηγικές. Δεν γνωρίζει όμως τι πρέπει ακριβώς να κάνει και ζητάει τη βοήθειά σας ως Σχολικού Συμβούλου.

2. Τι θα προτείνατε στην εκπαιδευτικό να κάνει και πώς, ώστε να μετατρέψει την ερευνητική διαπίστωση σε αποτελεσματική διδασκαλία και μάθηση;

Σύγχρονες έρευνες αναφέρουν ότι οι μαθητές με δίγλωσσο οικογενειακό περιβάλλον συχνά αντιμετωπίζουν τις ίδιες δυσκολίες με τους μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες, που σημαίνει ότι έχουν ανάγκη από αμεσότερη στήριξη. Στοιχεία του στηρικτικού εκπαιδευτικού πλαισίου αποτελούν η βοήθεια του μαθητή να συσχετίζει το νέο με τις προϋπάρχουσες γνώσεις και εμπειρίες και να εντοπίζει σχέσεις.

2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Μαθητές με γονείς μετανάστες, που μιλούν στο σπίτι άλλη γλώσσα από την ελληνική, καλούνται στο σχολείο να μάθουν όχι μόνο τη νέα ελληνική γλώσσα της καθημερινής επικοινωνίας, αλλά και τη σχολική γλώσσα των επιμέρους μαθημάτων. Οι εκπαιδευτικού, που δεν θέλουν να αφήσουν «πίσω» τους δίγλωσσους μαθητές, επιμένουν, συνήθως και κυρίως, στο λεξιλόγιο που βλέπουν ότι υστερούν.

Σύγχρονες έρευνες αναφέρουν ότι οι παιδιά και έφηβοι με Μαθησιακές Δυσκολίες έχοντας χαμηλή αυτο–εικόνα και αυτο–αντίληψη οδηγούνται στην επιθετική συμπεριφορά και καταφεύγουν σε ανάλογες παρέες, για να κερδίσουν την προσοχή και την αναγνώριση των άλλων. Επομένως, έστω και έμμεσα η σχολική αποτυχία και η συνακόλουθη απόρριψη από συμμαθητές τους είναι η αιτία των προβλημάτων συμπεριφοράς των παιδιών και εφήβων με Μαθησιακές Δυσκολίες.

2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Ένας μαθητής με Μαθησιακές Δυσκολίες συμμετέχει σε μικρή «άτακτη» ομάδα της τάξης του και συχνά εκφοβίζει κάποιους από τους συμμαθητές του που είναι άριστοι μαθητές, ώστε να γελάσουν οι υπόλοιποι στην τάξη.

Οι θεωρητικές μελέτες και έρευνες στην εκπαιδευτική διαδικασία επισημαίνουν ότι το ψυχολογικό κλίμα της τάξης διαμορφώνεται από πολλές παραμέτρους, μεταξύ των οποίων κύριο ρόλο κατέχουν οι σχέσεις καθηγητή-μαθητών και οι σχέσεις των μαθητών μεταξύ τους.

2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Από τις επισκέψεις σε σχολεία της περιφέρειάς σας διαπιστώνετε ότι σε αρκετές τάξεις εντοπίζονται έντονα αρνητικά στοιχεία στο ψυχολογικό κλίμα με αρνητικές επιδράσεις στις σχέσεις μαθητών και εκπαιδευτικών καθώς και μεταξύ των μαθητών. Μερικοί εκπαιδευτικοί όμως υποτιμούν το πρόβλημα και εστιάζουν κυρίως στη διδασκαλία «της ύλης» του μαθήματος.

1. Με ποιον τρόπο θα προσπαθήσετε να αναδείξετε τη σπουδαιότητα του προβλήματος;

2. Τι θα προτείνατε στους εκπαιδευτικούς να κάνουν και πώς, ώστε να βελτιώσουν την κατάσταση;

Σύμφωνα με σύγχρονες θεωρητικές παραδοχές, η γνώση κατασκευάζεται μέσα από την αλληλεπίδραση του ανθρώπου με τους άλλους γύρω του. Τα μαθησιακά περιβάλλοντα που διαμορφώνονται στις τάξεις πρέπει, επομένως, να λειτουργούν ως κοινότητες μάθησης: να διευκολύνουν τις επιθυμητές αλληλεπιδράσεις μεταξύ των μαθητών και, περνώντας από την ανάπτυξη των κοινωνικών δεξιοτήτων (συνεργασία, συζήτηση, ανταλλαγή απόψεων), να συμβάλουν στη γνωστική ανάπτυξη των μαθητών.

2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα Ένας εκπαιδευτικός εργάζεται σε Γυμνάσια αστικού κέντρου. Στη διάρκεια των μαθημάτων του συζητά με τους μαθητές του τις απόψεις τους για τις διδακτικές πρακτικές και την όλη σχολική πραγματικότητα. Οι μαθητές εκφράζουν το παράπονο ότι στα περισσότερα μαθήματα δεν αντιμετωπίζονται ως υπεύθυνα, αξιόπιστα και σημαντικά υποκείμενα. Νιώθουν ότι η φωνή τους δεν ακούγεται. Αντίθετα, κάθονται παθητικά επί έξι διδακτικές ώρες, μόνο για να ακούν τους καθηγητές τους, να σημειώνουν στο τετράδιό τους ή στην καλύτερη περίπτωση να απαντούν σε ερωτήσεις.

1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η θεωρητική παραδοχή με τα προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;

2. Τι θα προτείνατε στον εκπαιδευτικό να κάνει και πώς, ώστε να αξιοποιήσει τις δυνατότητες που παρέχουν οι κοινότητες μάθησης για παιδαγωγικότερες και αποτελεσματικότερες πρακτικές;

Υποστηρίζεται ότι τα προβλήματα της σχολικής τάξης ελαχιστοποιούνται, όταν ο διδάσκων αναπτύσσει θετικές διαπροσωπικές σχέσεις και, ταυτόχρονα, απαιτεί από τους μαθητές του να συμπεριφέρονται ως υπεύθυνα άτομα.

2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα Ένας εκπαιδευτικός της περιφέρειάς σας εργάζεται σε Γυμνάσια μιας επαρχιακής πόλης. Σε 2 από τα τμήματα στα οποία διδάσκει, αντιμετωπίζει ιδιαίτερες δυσκολίες με τη συμπεριφορά των μαθητών μέσα στην τάξη. Πολλοί μαθητές μιλούν, σχεδόν συνέχεια, μεταξύ τους στη διάρκεια του μαθήματος, ξεσπούν σε γέλια, διασπούν την προσοχή όλης της τάξης και παρεμποδίζουν το μάθημα. Ο καθηγητής κρίνει ότι έχει δοκιμάσει τα πάντα: καλοπροαίρετες συμβουλές, αυστηρότητα, διάλογο, ποινές, σχετική ανοχή κλπ. Το πρόβλημα, όμως, παραμένει.

1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η θεωρητική παραδοχή με τα προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;

2. Τι θα συμβουλεύατε τον εκπαιδευτικό να κάνει και πώς, για να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τα προβλήματα της τάξης του;

Παιδαγωγικές έρευνες διαπιστώνουνότι η κινητοποίηση του μαθητικού ενδιαφέροντος κατά την έναρξη του μαθήματος αποτελεί ένα από τα στοιχεία της αποτελεσματικής διδασκαλίας. Οι μαθητές, υποστηρίζουν επίσης οι θεωρητικοί, κινητοποιούνται περισσότερο, όταν οι στόχοι που σχετίζονται με το σχολείο βρίσκονται σε αρμονία με τις δικές τους επιθυμίες, ανάγκες και προσδοκίες. Και κυρίως, όταν οι διαδικασίες στις οποίες εμπλέκονται, έχουν νόημα για τους ίδιους, καθώς δεν αποκλείουν τους τρόπους με τους οποίους έχουν μάθει να επικοινωνούν με τους άλλους ή να προσεγγίζουν τη γνώση, ούτε περιφρονούν την προσωπική και την οικογενειακή τους ιστορία.

2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα Νεοδιόριστος εκπαιδευτικός αρχίζει την «παράδοση» του νέου μαθήματος χωρίς καμία προετοιμασία. Αιτιολογεί την επιλογή του με βάση «την πίεση του χρόνου» και της ύλης που δεν καλύπτεται εύκολα στον προβλεπόμενο από το Αναλυτικό Πρόγραμμα διδακτικό χρόνο.

1. Ως Σχολικός Σύμβουλος πώς θα του εξηγήσετε το ρόλο και την αναγκαιότητα της κινητοποίησης του ενδιαφέροντος των μαθητών;

2. Τι και πώς θα του προτείνατε να εφαρμόσει εναλλακτικά προς κινητοποίηση του μαθητικού ενδιαφέροντος για το νέο μάθημα της ημέρας;

Έρευνες για την επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών επισημαίνουν ότι συχνά η τελευταία επέρχεται, όταν οι εκπαιδευτικοί αναλύουν συστηματικά και κριτικά τις τρέχουσες πρακτικές τους καθώς και τις εσωτερικές τους αντιφάσεις, σ’ ένα πλαίσιο οριζόντιων δια-δράσεων με τους συναδέλφους τους (κοινότητες πρακτικής). Όσα αποκομίζουν σ’ ένα τέτοιο πλαίσιο αλληλεπιδράσεων, συνεπιφέρουν και τη βελτίωση της διδασκαλίας.

2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα Ως Σύμβουλος σε μια από τις μεγάλες περιφέρειες της χώρας έρχεστε σε επαφή με τους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι σας προσκαλούν για να συζητήσετε θέματα που τους απασχολούν. Εστιάζουν ιδιαίτερα στο ότι δεν επιμορφώνονται ικανοποιητικά, ώστε να αντεπεξέλθουν στις νέες απαιτήσεις, και για το λόγο αυτό πολλοί δε φαίνονται διατεθειμένοι να εγκαταλείψουν το δοκιμασμένο τρόπο διδασκαλίας. Από την άλλη, κάποιοι αναζητούν μια πιο ουσιαστική διέξοδο, καθώς οι «δοκιμασμένες» μέθοδοι έχουν δείξει προ πολλού τα όρια τους.

2. Έχοντας υπόψη την συγκεκριμένη συνθήκη, τι θα συμβουλεύατε τους εκπαιδευτικούς σας να κάνουν και πώς, προκειμένου να οδηγηθούν σε μια πιο αυτόνομη επαγγελματική ανάπτυξη και σε μια ουσιαστική ανανέωση των διδακτικών πρακτικών τους;

Ερευνητικά ευρήματα για την ανταπόκριση των εκπαιδευτικών στις μεταρρυθμίσεις «από πάνω προς τα κάτω» δείχνουν ότι οι εκπαιδευτικοί μπορούν να ανταποκριθούν και να λειτουργήσουν ως παράγοντες μιας εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης, με την προϋπόθεση ότι ενθαρρύνονται να αναπτύξουν προβληματισμούς, να δοκιμάσουν νέες πρακτικές και υλικά, και να αναστοχαστούν πάνω σ’ αυτά, μέσα στο ίδιο το περιβάλλον της εργασίας τους.

2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα Αρκετοί εκπαιδευτικοί, παρά το ότι παρακολούθησαν μια ταχύρρυθμη επιμόρφωση, είναι δύσπιστοι απέναντι στις προτάσεις των νέων Προγραμμάτων Σπουδών. Ορισμένοι προβληματίζονται για την αξία της ένταξης των διδακτικών αντικειμένων σε ευρύτερα πεδία (όπως π,χ. «Ανθρωπιστικές και Κοινωνικές Επιστήμες», «Μαθηματικά, Φυσικές Επιστήμες και Τεχνολογία» «Τέχνη και Πολιτισμός») με το σκεπτικό ότι υπάρχει ο κίνδυνος να χαθούν οι χαρακτηριστικές δομές των επιμέρους επιστημονικών κλάδων. Άλλοι πάλι συμφωνούν στο ότι θα επιθυμούσαν να κάνουν τέτοιες προσεγγίσεις διεπιστημονικής διασύνδεσης, αλλά δεν μπορούν να προσανατολιστούν στο σωστό σκοπό και στον τρόπο.

2. Έχοντας υπόψη την συγκεκριμένη συνθήκη, τι θα συμβουλεύατε τους εκπαιδευτικούς να κάνουν και πώς, για να μπορέσουν να λειτουργήσουν ως παράγοντες διαμόρφωσης της μεταρρύθμισης και όχι ως απλοί τεχνικοί της εφαρμογής της;

Οι σύγχρονες έρευνες επισημαίνουν ότι μια ομάδα μαθητών γίνεται κοινότητα μάθησης μέσω της διάδρασης, ιδιαίτερα μέσω των κοινών εμπειριών, της βίωσης κοινών πραγμάτων. Θεωρούν, μάλιστα, τις κοινότητες αυτές ως το αποτελεσματικό πλαίσιο μάθησης, διότι μπορούν, κάτω από κάποιους όρους, να συμβάλουν στην κοινωνική παραγωγή της γνώσης και στην ανάπτυξη των κοινωνικών δεξιοτήτων, μέσα από τη συνεργασία, τη συζήτηση, την ανταλλαγή οπτικών και τη συνεχή διαπραγμάτευση.

2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Αρκετοί εκπαιδευτικοί Λυκείου θεωρούν πολύ απαιτητικό το Πρόγραμμα Σπουδών της Α΄ Λυκείου και εκφράζουν προβληματισμό για τις δυνατότητες των μαθητών να κατανοούν και να εξηγούν ή να ερμηνεύουν έννοιες, καταστάσεις, διαδικασίες, φαινόμενα και αρχές που περιλαμβάνονται σε αυτό. Αναζητούν παιδαγωγικά κριτήρια και προϋποθέσεις, ώστε οι μαθητές να αναπτύξουν και να εδραιώσουν τις συγκεκριμένες έννοιες και δεξιότητες/ικανότητες.

Θεωρητικά και ερευνητικά δεδομένα αναδεικνύουν ως βασικά εκπαιδευτικά εργαλεία τις εμπειρίες των μαθητών, τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ εκπαιδευτικού και μαθητή και τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ μαθητών. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο οι μαθητές με ενεργητικό ρόλο οικοδομούν τη γνώση τους και διαμορφώνουν την αντίληψη τους για τον κόσμο. Η γνώση απορρέει από την ατομική ερμηνεία της πραγματικότητας και η μάθηση αποκτάται μέσα από τη συνεχή δημιουργία κανόνων και υποθέσεων από τους μαθητές για το αντικείμενο που επεξεργάζονται.

2. Υπάρχουσα Κατάσταση-Πρόβλημα: Εκπαιδευτικός της Α΄ Λυκείου διαπιστώνει ότι, ενώ τα θέματα του μαθήματος παρουσιάζουν ενδιαφέρον και σχετίζονται με τη ζωή των μαθητών και τα σύγχρονα ζητήματα, αυτοί αδιαφορούν και δυσανασχετούν, γεγονός που τον προβληματίζει έντονα. Μπροστά σε αυτή την κατάσταση προετοιμάζεται καλά για κάθε νέο μάθημα και ζητά ενθαρρύνει τη συμμετοχή των μαθητών σε συζήτηση πάνω σε ένα θέμα του βιβλίου. Παρ΄ όλα αυτά δεν μπορεί να κινητοποιήσει το ενδιαφέρον των μαθητών.

1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζονται τα θεωρητικά και ερευνητικά δεδομένα με το πρόβλημα που περιγράφει το σενάριο;

2. Τι θα προτείνατε στον εκπαιδευτικό να κάνει και πώς, για να προκαλέσει το ενδιαφέρον για τα θέματα του μαθήματος και τη συμμετοχή των μαθητών στην τάξη, έτσι ώστε η διαδικασία να είναι εκπαιδευτικά αποτελεσματική;

Ο έλεγχος της τάξης από τον εκπαιδευτικό, σύμφωνα με τις έρευνες, είναι πολύ σημαντικός στην εκπαιδευτική διαδικασία. Ο ίδιος είναι υπεύθυνος για τη διεύθυνση μιας οργανωμένης και αποτελεσματικής τάξης, που δίνει σε κάθε παιδί την ευκαιρία να αναπτύξει τις ικανότητές του, όπου κριθεί αναγκαίο με τη διαμεσολάβηση του εκπαιδευτικού. Έτσι, σταδιακά οι μαθητές θα αποκτήσουν τις τεχνικές που απαιτούνται για να κατευθύνουν και να καθοδηγούν την ίδια τη συμπεριφορά τους. Στο γενικό πλαίσιο απαιτούνται σταθερά κριτήρια συμπεριφοράς αποδεκτά και από τον εκπαιδευτικό και από τους μαθητές, έτσι ώστε, όταν παρουσιάζονται προβλήματα, να αξιολογούνται οι συμπεριφορές αμφοτέρων.

2. Υπάρχουσα Κατάσταση-Πρόβλημα: Εκπαιδευτικός αντιμετωπίζει πρόβλημα ελέγχου στις τάξεις που διδάσκει. Ακολουθεί την παραδοσιακή διδασκαλία (μετωπική) και δεν είναι απαιτητικός κατά τη διάρκεια του μαθήματος, από την αρχή της σχολικής χρονιάς, όσον αφορά το περιεχόμενο του μαθήματός του. Οι μαθητές παρουσιάζουν συμπεριφορές που χαλαρώνουν την τάξη, δημιουργείται φασαρία και είναι συχνά αδύνατη η ολοκλήρωση του μαθήματος. Παρ’ όλο που μετά το πρώτο τετράμηνο ο εκπαιδευτικός επιχείρησε να αλλάξει τις απαιτήσεις του, τα πράγματα χειροτέρεψαν. Διευθυντής και γονείς δυσανασχετούν, εκπαιδευτικός βρίσκεται σε δύσκολη θέση.

1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζονται οι έρευνες με το πρόβλημα που περιγράφει το σενάριο;

2. Τι θα προτείνατε στον εκπαιδευτικό να κάνει και πώς, ώστε να αλλάξει το κλίμα της τάξης και να μειωθούν τα προβλήματα;

Έρευνες αναφέρουν ότι η «υποστηρικτική διδασκαλία» συνιστά ένα ολόκληρο μαθησιακό περιβάλλον που δημιουργεί ο εκπαιδευτικός, ώστε να βοηθήσει τους μαθητές να αναπτυχθούν γνωστικά και να περάσουν από την υποβοηθούμενη στην αυτόνομη μάθηση. Σε κάθε τέτοιο περιβάλλον, προωθείται τόσο η εννοιολογική ανάπτυξη των μαθητών (conceptual scaffolding) όσο και η ικανότητά τους να επιλύουν προβλήματα (heuristics scaffolding).

2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Εκπαιδευτικός παρατηρεί ότι τα παιδιά δυσκολεύονται πολύ να κατανοήσουν, κατά την προσέγγιση, πολύπλοκες έννοιες και αρχές που περιλαμβάνονται στα Προγράμματα Σπουδών του Λυκείου. Ο ίδιος χρησιμοποιεί κατά την ανάλυση ακαδημαϊκές έννοιες, που δεν ανταποκρίνονται στο γνωστικό επίπεδο και τις εμπειρίες των μαθητών, αλλά θεωρεί ότι δεν μπορεί να κάνει διαφορετικά, αφού απαιτούνται από το μάθημα. Προφανώς, αγνοεί τις βασικές αρχές της εννοιο-κεντρικής διδασκαλίας, παρά το γεγονός ότι τα Προγράμματα Σπουδών αποκτούν και στη χώρα μας όλο και σαφέστερο εννοιο-κεντρικό προσανατολισμό.

1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η ερευνητική διαπίστωση με το πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο εκπαιδευτικός;

2. Τι θα προτείνατε στον εκπαιδευτικό να κάνει και πώς, ώστε να αξιοποιήσει τις δυνατότητες της υποστηρικτικής διδασκαλίας για τη μετάβαση από την υποβοηθούμενη στην αυτόνομη μάθηση;

Υπάρχει η θεωρητική παραδοχή ότι οι εναλλακτικές μορφές αξιολόγησης είναι εξατομικευμένες και αντιπροσωπευτικές της επίδοσης του κάθε μαθητή. Του δίνουν τη δυνατότητα να αναπτύξει τον προσωπικό του τρόπο και ρυθμό μάθησης, ενώ παράλληλα δίνουν έμφαση στην αυτο-αξιολόγηση του αποφεύγοντας τις συγκρίσεις.

2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Σε μία τάξη Λυκείου φοιτούν μαθητές πολλών διαφορετικών επιπέδων. Αυτό δυσκολεύει τον εκπαιδευτικό της τάξης τόσο σε σχέση με τη στοχοθεσία όσο και με τη διδακτική διαδικασία, αλλά και την αξιολόγηση. Προσπαθεί να προσαρμόζει το μάθημά του στον μέσο όρο των παιδιών της τάξης του και τους αξιολογεί με βάση τα γραπτά διαγωνίσματα και τεστ, στα οποία, όπως είναι αναμενόμενο, επιτυγχάνουν πάντα οι «καλοί» μαθητές. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία αντιπαραθέσεων, στις οποίες εμπλέκονται ενίοτε και γονείς, και, το κυριότερο, αναιρεί τον στόχο του σχολείου να αμβλύνει τις μορφωτικο-κοινωνικές ανισότητες.

2. Έχοντας υπόψη τη συγκεκριμένη συνθήκη, τι θα συμβουλεύατε τον εκπαιδευτικό να κάνει και πώς, για να αξιοποιήσει τις εναλλακτικές μορφές αξιολόγησης και, ταυτόχρονα, να βελτιώσει την ποιότητα της διδασκαλίας;

Σύμφωνα με τη θεωρία της μη ικανοποίησης των αναγκών υποστηρίζεται ότι η αταξία/παραβατικότητα αποτελεί έκφραση διαμαρτυρίας, αλλά και μία άστοχη συχνά προσπάθεια ικανοποίησης των αναγκών μέσα από την παραβατική συμπεριφορά. Παράλληλα, υποστηρίζεται ότι, αν σε ένα σύστημα (τάξη) αλλάξει κάποιος παράγοντας, τότε είναι ενδεχόμενο να αλλάξει σε κάποιο βαθμό και το ίδιο το σύστημα.

2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Ένας καθηγητής, που διδάσκει σε Γυμνάσιο αστικού κέντρου, έχει σε ένα τμήμα 25 μαθητές. Διαπιστώνει αδιαφορία των μαθητών για το μάθημα και συνειδητή προσπάθεια εκ μέρους τους για διάσπαση της προσοχής όλης της τάξης. Προσπαθεί να αντιμετωπίσει την κατάσταση με ενέργειες, όπως επιχειρήματα πειθούς αλλά και επιβολή κυρώσεων και ποινών, όταν τα προηγούμενα δεν φέρνουν αποτέλεσμα (π.χ. αποβολή από το μάθημα και χαμηλή βαθμολογία στο πρώτο τρίμηνο). Ωστόσο, το πρόβλημα συνεχίζεται και, συχνά, οξύνεται σε οριακό σημείο.

1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η θεωρητική παραδοχή με τα προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;

2. Τι θα προτείνατε στον εκπαιδευτικό να κάνει και πώς, ώστε να αξιοποιήσει τις δυνατότητες των μαθητών και να στρέψει τα ενδιαφέροντά τους προς το μάθημα;

Υπάρχει η επιστημονική παραδοχή ότι οι εναλλακτικές μορφές αξιολόγησης είναι εξατομικευμένες, αντιπροσωπευτικές της επίδοσης του κάθε μαθητή, του δίνουν τη δυνατότητα να αναπτύξει τον προσωπικό του τρόπο και ρυθμό μάθησης και δίνουν έμφαση στην αυτοαξιολόγηση του αποφεύγοντας τις συγκρίσεις. Περιλαμβάνουν και τα γραπτά δοκίμια, αλλά στηρίζονται σε χρήση μεθόδων που αξιολογούν στάσεις και δεξιότητες. Ένα εργαλείο καταγραφής και αξιολόγησης είναι το portfolio, το οποίο σύμφωνα με έρευνες παρέχει ευκαιρίες σε μαθητές κι εκπαιδευτικούς να επεκταθούν σε ένα ευρύτερο πλαίσιο αξιολόγησης.

2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Σε ένα ΕΠΑΛ πολυπολιτισμικής σύνθεσης φοιτούν μαθητές πολλών διαφορετικών επιπέδων. Αυτό δυσκολεύει τον εκπαιδευτικό της τάξης τόσο σε σχέση με τη στοχοθεσία, όσο με την ίδια τη διδακτική διαδικασία αλλά και την αξιολόγηση. Γνωρίζει ότι πολλά σύγχρονα προγράμματα σπουδών υιοθετούν την εναλλακτική αξιολόγηση (προτείνεται η χρήση του portfolio), αλλά προτιμά να προσαρμόζει το μάθημά του στον μέσο όρο των παιδιών της τάξης τους και να τους αξιολογεί με βάση τα γραπτά διαγωνίσματα και τεστ, στα οποία, όπως είναι αναμενόμενο παρουσιάζουν υψηλό ποσοστό αποτυχίας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία αντιπαραθέσεων, στις οποίες εμπλέκονται ενίοτε και γονείς, και το, κυριότερο, αναιρεί την προσπάθεια του σχολείου να αμβλύνει τις μορφωτικο-κοινωνικές ανισότητες.

2. Έχοντας υπόψη την συγκεκριμένη συνθήκη, τι θα συμβουλεύατε τον εκπαιδευτικό να κάνει και πώς, για να αξιοποιήσει τις εναλλακτικές μορφές αξιολόγησης και, ταυτόχρονα, να βελτιώσει την ποιότητα της διδασκαλίας.

Σύγχρονες έρευνες αναφέρουν ότι είναι ιδιαίτερα σημαντικό να δημιουργηθεί μια ζεστή σχέση ανταπόκρισης μεταξύ του μαθητή και του εκπαιδευτικού. Σε αυτό αποβλέπουν αρκετά μοντέλα διαχείρισης διαπροσωπικών σχέσεων και σχολικής τάξης, όπως π.χ. του Thomaς Gordon, που προτείνουν σε βάθος αλλαγή της «παραδοσιακής» φιλοσοφίας και στάσης απέναντι στους μαθητές τους. Κοινό στοιχείο των εν λόγω μοντέλων είναι ότι ζητούν από τους εκπαιδευτικούς, πρώτα απ’ όλα να μάθουν να ακούν, χωρίς να επικρίνουν και να λένε ειλικρινά αυτό που αισθάνονται στους μαθητές τους.

2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Ένας εκπαιδευτικός που έχει στην τάξη του ένα μαθητή με μαθησιακές δυσκολίες αντιμετωπίζει προβλήματα με τον αργό ρυθμό συμπλήρωσης των ασκήσεων και τα πολλά λάθη που κάνει. Αυτό του προκαλεί έντονο εκνευρισμό και κατά συνέπεια έχει δημιουργηθεί πολύ κακή σχέση μεταξύ τους.

2. Τι θα προτείνατε στον εκπαιδευτικό να κάνει και πώς, ώστε να μετατρέψει την ερευνητική διαπίστωση σε καλή σχέση;

Σύγχρονες έρευνες αναφέρουν ότι η συνεργασία μεταξύ συνομηλίκων αποτελεί μια από τις καλύτερες πρακτικές για την ενίσχυση της ακαδημαϊκής επίδοσης των μαθητών με Μαθησιακές Δυσκολίες. Σύμφωνα με έρευνες που πραγματοποιήθηκαν σε μαθητές Δημοτικού Σχολείου, Γυμνασίου και Λυκείου η διδασκαλία μεταξύ συνομηλίκων μπορεί να συμβάλλει αποτελεσματικά στη βελτίωση της επίδοσης, της συμπεριφοράς και των στάσεων μαθητών που έχουν Μαθησιακές Δυσκολίες, χαμηλή επίδοση και προβλήματα συμπεριφοράς.

2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Ένας εκπαιδευτικός επιθυμεί να δημιουργήσει ζευγάρια για να συνεργαστούν οι μαθητές μεταξύ τους και με τον τρόπο αυτό να βοηθηθεί και ο μαθητής με Μαθησιακές Δυσκολίες, που φοιτά στην τάξη του. Οι μαθητές χωρίζονται σε ζευγάρια, είτε τυχαία είτε με βάση την επίδοσή τους, όπου μαθητές χαμηλής επίδοσης συνεργάζονται με μαθητές υψηλότερης επίδοσης. Δεν έδωσε όμως προσοχή στην κοινωνική διάσταση της συνεργασίας, δηλαδή δεν εξακρίβωσε αν οι μαθητές όλων των ζευγαριών επιθυμούν να εργαστούν μαζί. Έτσι ο μαθητής με ΜΔ νιώθει ανεπιθύμητος στο ζευγάρι του.

1. Ποιες είναι οι προϋποθέσεις για την εφαρμογή της Διδασκαλίας Μεταξύ Συνομηλίκων;

Σύμφωνα με τις σύγχρονες αντιλήψεις, που τις υιοθετεί και το Νέο Σχολείο, βασική επιδίωξη της εκπαίδευσης είναι οι μαθητές να αναπτύξουν στρατηγικές που θα τους βοηθήσουν πώς να μαθαίνουν. Ο εκπαιδευτικός πρέπει μέσω νέων διδακτικών μεθόδων, εκπαιδευτικών υλικών και ψηφιακών εργαλείων να συμβάλει στην επίτευξη του βασικού αυτού σκοπού της εκπαίδευσης.

2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Το βασικότερο πρόβλημα των μαθητών με μαθησιακές δυσκολίες είναι ότι δεν γνωρίζουν το πώς να μαθαίνουν. Συνήθως υιοθετούν στρατηγικές μάθησης που ανήκουν σε μικρότερες τάξεις, ενώ δεν δείχνουν να ενεργοποιούν μεταγνωστικές στρατηγικές, όπως είναι ο έλεγχος της μάθησης και η ρύθμισή της.

1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι το σενάριο σχετίζεται με τους παραπάνω επιδιώξεις του σύγχρονου σχολείου;

Σύγχρονες απόψεις, που βασίζονται σε επιστημονικά ερευνητικά πορίσματα, θεωρούν ότι το ψυχολογικό κλίμα της σχολικής τάξης επηρεάζει σημαντικά (α) τη σχολική μάθηση, (β) την κοινωνική μάθηση και συμπεριφορά, (γ) τον βαθμό ικανοποίησης των μαθητών από το σχολείο και (δ) την ψυχική υγεία των μαθητών όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης. Οι διαπιστώσεις αυτές είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες, διότι το ψυχολογικό κλίμα είναι ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες μάθησης που έχει τη δυνατότητα να διαμορφώσει με δική του παρέμβαση ο εκπαιδευτικός.

2. Υπάρχουσα κατάσταση-πρόβλημα: Σε μερικά τμήματα Α΄ τάξης Γυμνασίου στην αρχή τουλάχιστον της χρονιάς υπάρχουν σοβαρά προβλήματα προσαρμογής, που εκδηλώνονται ως μαθησιακά και κοινωνικά προβλήματα. Είναι γνωστό ότι οι νουθεσίες από μόνες τους και οι ποινές δεν βοηθούν τους μαθητές να τα ξεπεράσουν. Με δεδομένη τη συμβολή του θετικού ψυχολογικού κλίματος σε αυτούς τους τομείς, οι εκπαιδευτικοί ζητούν τη βοήθειά σας

1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η θεωρητική παραδοχή με τα προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;

2. Τι θα προτείνατε στους εκπαιδευτικούς να κάνουν και πώς, ώστε να μπορέσουν να διαμορφώσουν μέσα στη τάξη τους θετικό ψυχολογικό κλίμα;

Έχει κατ’ επανάληψη διαπιστωθεί η μη σύγκλιση του συστήματος σκοπών - στόχων του Αναλυτικού Προγράμματος και των Οδηγιών διδασκαλίας στο μάθημα της λογοτεχνίας. Οι Οδηγίες ελάχιστα υποστηρίζουν το κανονιστικό κείμενο. Λ.χ., το Ε.Π.Π.Σ. (1998: 60) αναφέρει –ως τελευταίο– ανάμεσα στους γενικούς στόχους της διδασκαλίας το «να είναι σε θέση ο μαθητής να εκφράζει, προφορικά ή γραπτά, την αναγνωστική του πρόσληψη …», και το Π.Σ. δείχνει μια τάση να ενσωματώσει στοιχεία των αναγνωστικών προσεγγίσεων. Δεν υπάρχει, όμως, ούτε μια οδηγία, που να προβάλλει στους διδάσκοντες μια τέτοια επιλογή (λ.χ. «να ρωτηθούν οι μαθητές πώς προσέλαβαν το x σημείο του κειμένου» ή «να εκφράσουν τις προσωπικές τους αντιδράσεις απέναντι στον τρόπο που θέτει τα πράγματα το κείμενο»).

1. Δεδομένα: Όλες οι τάξεις Γυμνασίου, Μάθημα: Λογοτεχνία

2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Οι φιλόλογοι ενός Γυμνασίου της περιφέρειάς σας αποφεύγουν τις νέες προοπτικές που ανοίγουν τα Α.Π. Κάποιος ισχυρίζεται ότι «τα Αναλυτικά Προγράμματα ενσωματώνουν θεωρίες που δεν έχουν δοκιμαστεί στην τάξη, δεν θεμελιώνονται στις πραγματικές δυνατότητες των μαθητών, και δεν παρέχουν κριτήρια για την αξιολόγησή τους. Ο πραγματικός οδηγός δράσης για το φιλόλογο είναι οι Οδηγίες διδασκαλίας των φιλολογικών μαθημάτων». Από την άλλη, δυσανασχετούν, όταν διαπιστώνουν ότι οι μαθητές αντιμετωπίζουν τη λογοτεχνία ως ένα γνωστικό μάθημα, και την ερμηνεία ως μια πάγια γνώση η οποία «μεταφέρεται» από τον διδάσκοντα και πρέπει απλώς να αναπαραχθεί.

2. Έχοντας υπόψη την συγκεκριμένη αναντιστοιχία, τι θα συμβουλεύατε μια φιλόλογο, που σας δηλώνει την πρόθεσή της να προχωρήσει σε διδακτικές προσεγγίσεις σύμφωνες με το Αναλυτικό Πρόγραμμα αλλά όχι με τις Οδηγίες: να ζητήσει, λ.χ. από τους μαθητές να συμπληρώσουν δημιουργικά κάποια «κενά σημεία» του κειμένου, να ερμηνεύσουν με το δικό τους τρόπο κάποιες επιλογές ή πράξεις των προσώπων (λ.χ. με παιχνίδι ρόλων) ή να διατυπώσουν τεκμηριωμένα την ανταπόκρισή τους ως προς την αποδοχή ή την απόρριψη στοιχείων του κειμένου; (ΠΣ, 2000: 171).

Έρευνες αναφέρουν ότι οι κοινότητες μάθησης μπορούν, κάτω από κάποιους όρους, να συμβάλουν στην κοινωνική παραγωγή της γνώσης και στην ανάπτυξη των κοινωνικών δεξιοτήτων, μέσα από τη συνεργασία, τη συζήτηση, την ανταλλαγή οπτικών και τη συνεχή διαπραγμάτευση. Μια ομάδα μαθητών γίνεται κοινότητα μάθησης μέσω της διάδρασης, ιδιαίτερα μέσω των κοινών εμπειριών, της βίωσης κοινών πραγμάτων, του βαθμού και της ποιότητα των εμπειριών που ανταλλάσσουν.

1. Δεδομένα: Τάξη: όλες οι τάξεις του Λυκείου. Μάθημα: Ιστορία από πηγές

2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Εκπαιδευτικοί εκφράζουν προβληματισμό για τις δυνατότητες των μαθητών να επεξεργάζονται κριτικά τις πηγές, να αναγνωρίζουν, λ.χ., την οπτική του συντάκτη και να φτάνουν σε τεκμηριωμένα συμπεράσματα. Αναζητούν παιδαγωγικά κριτήρια και προϋποθέσεις, ώστε οι μαθητές να αναπτύξουν και να εδραιώσουν τις συγκεκριμένες δεξιότητες.

2. Τι θα προτείνατε στον εκπαιδευτικό να κάνει ώστε να αξιοποιήσει τις δυνατότητες που παρέχουν οι κοινότητες μάθησης για κοινωνική παραγωγή της γνώσης, στα περιθώρια των επιδιώξεων του συγκεκριμένου μαθήματος;

Έρευνες αναφέρουν ότι η «υποστηρικτική διδασκαλία» συνιστά ένα ολόκληρο μαθησιακό περιβάλλον που δημιουργεί ο εκπαιδευτικός, ώστε να βοηθήσει τους μαθητές να αναπτυχθούν γνωστικά και να περάσουν από την υποβοηθούμενη στην αυτόνομη μάθηση. Σε κάθε τέτοιο περιβάλλον, ισχύει η παραδοχή ότι οι ατομικές γνωστικές διαδικασίες εξαρτώνται από τις αντίστοιχες των άλλων, από τα διαθέσιμα εργαλεία, τα σύμβολα και τις μορφές επικοινωνίας.

1. Δεδομένα: Τάξη: Γ΄ Γυμνασίου. Μάθημα: Αρχαία Ελληνική Γλώσσα, Ισοκράτης, Περί Ειρήνης 19-21, Ενότητα 4: Τα πλεονεκτήματα της ειρήνης.

2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Εκπαιδευτικοί εκφράζουν προβληματισμό για τις δυνατότητες των μαθητών να κατανοούν το αρχαίο κείμενο και να συζητούν για τα προβλήματα που θέτει. Οι μαθητές είναι αδρανείς, αδιάφοροι και θεωρούν ότι το μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών είναι δύσκολο αλλά και περιττό. Οι εκπαιδευτικοί αναζητούν παιδαγωγικά κριτήρια και προϋποθέσεις, ώστε να βοηθήσουν τους μαθητές να περάσουν στον έλεγχο της μαθησιακής τους δραστηριότητας και στην απόδοση νοήματος στο μάθημα.

2. Τι θα προτείνατε στον εκπαιδευτικό να κάνει ώστε να αξιοποιήσει τις δυνατότητες της υποστηρικτικής διδασκαλίας για τη μετάβαση από την υποβοηθούμενη στην αυτόνομη μάθηση, στα περιθώρια που παρέχει το Ωρολόγιο Πρόγραμμα;

Σύμφωνα με ερευνητικά πορίσματα, η μέθοδος της από κοινού επίλυσης προβλήματος (collaborative problem solving) ασκεί τις διερευνητικές δεξιότητες & προάγει τη γνωστική ανάπτυξη, βοηθώντας τον μαθητή να χρησιμοποιήσει τη δική του νοημοσύνη και να επαν-ανακαλύψει τη γνώση. Σημείο εκκίνησης της διδακτικής διαδικασίας πρέπει να είναι ένα πραγματικό πρόβλημα που επιτρέπει & προβλέπει πολλαπλές οπτικές για την αντιμετώπισή του.

1. Δεδομένα: Τάξη: όλες οι τάξεις Γυμνασίου, Λυκείου. Μάθημα: Λογοτεχνία

2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Εκπαιδευτικοί, που έχουν διδάξει σε πολλά σχολεία του κέντρου αλλά και των συνοικιών, εκφράζουν κοινό προβληματισμό για το φαινόμενο της υπερβολικά κατευθυνόμενης ή και της έτοιμης ερμηνείας στη διδασκαλία λογοτεχνικών κειμένων. Αναζητούν παιδαγωγικά κριτήρια και προϋποθέσεις που θα τους επιτρέψουν να δώσουν προτεραιότητα στην ανάπτυξη αναγνωστικών στρατηγικών των μαθητών.

2. Τι θα προτείνατε στον εκπαιδευτικό να κάνει ώστε να αξιοποιήσει τη μέθοδο της από κοινού επίλυσης προβλήματος για να επιλύσει το πρόβλημα;

Η βασική παραδοχή του Κειμενοκεντρικού-Διαδικαστικού Μοντέλου διδασκαλίας των κειμένων είναι η επικοινωνιακή λειτουργία του γραπτού λόγου: τα κείμενα, ως μέσα επικοινωνίας, έχουν σαφή σκοπό και συγκεκριμένους αποδέκτες. Τα δύο αυτά στοιχεία αποτελούν μέρος του πλαισίου μέσα στο οποίο παράγεται ένα κείμενο και διαμορφώνουν το εννοιολογικό και πολιτισμικό του περιεχόμενο, τη δομή και την έκφρασή του.

1. Δεδομένα: Τάξη: Β ΄ Γυμνασίου. Μάθημα: Γλώσσα.

2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Ένας φιλόλογος εργάζεται σε ένα Γυμνάσιο εργατικής συνοικίας της περιφέρειάς σας. Στο τμήμα στο οποίο διδάσκει το μάθημα της Γλώσσας φοιτούν 25 μαθητές, από τους οποίους οι 11 είναι αλλοδαποί. Από τα πρώτα μαθήματα, διαπιστώνει μεγάλες αδυναμίες των μαθητών στην παραγωγή γραπτού λόγου αλλά και αρκετές αποκλίσεις στην απόδοση μεταξύ των ημεδαπών και των αλλοδαπών μαθητών. Τους κάνει πολλές επαναλήψεις στη γραμματική και το συντακτικό, και τους εξασκεί συνέχεια στην παραγωγή μικρών και μεμονωμένων προτάσεων, για να απλοποιήσει το καθήκον και να το κάνει πιο προσβάσιμο σε όλους, όπως πιστεύει. Μετά από λίγους μήνες, τα αποτελέσματα εξακολουθούν να είναι απογοητευτικά.

1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η θεωρητική παραδοχή με τα προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;

2. Τι θα προτείνατε στον εκπαιδευτικό να κάνει ώστε να αξιοποιήσει τις δυνατότητες του Κειμενοκεντρικού-Διαδικαστικού Μοντέλου διδασκαλίας των κειμένων;

1. Δεδομένα: Τάξη: Α ΄ Λυκείου. Μάθημα: Γλώσσα.

2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Ένας φιλόλογος εργάζεται σε ένα Λύκειο μικροαστικής συνοικίαςτης περιφέρειάς σας. Στο τμήμα στο οποίο διδάσκει το μάθημα της Έκφρασης-Έκθεσης φοιτούν 24 μαθητές, από τους οποίους οι 8 είναι αλλοδαποί. Από τα πρώτα μαθήματα, διαπιστώνει μεγάλες αδυναμίες των μαθητών στην κατανόηση του γραπτού λόγου αλλά και αρκετές αποκλίσεις στην απόδοση μεταξύ των ημεδαπών και των αλλοδαπών μαθητών. Τους εξηγεί αναλυτικά τα κείμενα φράση-φράση, αλλά η κατάσταση δεν αλλάζει.

1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η θεωρητική παραδοχή με τα προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;

2. Τι θα προτείνατε στον εκπαιδευτικό να κάνει ώστε να αξιοποιήσει τις δυνατότητες του Κειμενοκεντρικού-Διαδικαστικού Μοντέλου διδασκαλίας των κειμένων, στο πλαίσιο των δεδομένων του σχολείου του;

η διαδρομή σου: www.fa3.gr ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

ΣΕΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΩΝ Β΄ΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΒΑΣΕΙ ΤΩΝ ΟΠΟΙΩΝ ΔΥΝΑΤΑΙ ΝΑ ΓΙΝΟΥΝ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΕΣ ΚΑΤΑ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ
101^ο Σενάριο - 151^ο Σενάριο

Α. Θεωρητικές Παραδοχές

Β. Περιγραφή Σεναρίου

Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις

η διαδρομή σου: www.fa3.gr ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

ΣΕΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΩΝ Β΄ΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΒΑΣΕΙ ΤΩΝ ΟΠΟΙΩΝ ΔΥΝΑΤΑΙ ΝΑ ΓΙΝΟΥΝ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΕΣ ΚΑΤΑ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ 101ο Σενάριο - 151ο Σενάριο

Α. Θεωρητικές Παραδοχές

Β. Περιγραφή Σεναρίου

Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις

ΣΕΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΩΝ Β΄ΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΒΑΣΕΙ ΤΩΝ ΟΠΟΙΩΝ ΔΥΝΑΤΑΙ ΝΑ ΓΙΝΟΥΝ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΕΣ ΚΑΤΑ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ
101^ο Σενάριο - 151^ο Σενάριο