Σύγχρονοι Προβληματισμοί. Ναι ή όχι στην αξιολόγηση των Εκπαιδευτικών;

Ο Πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Παιδείας (ΕΣΥΠ) κ. Βερέμης εισηγήθηκε πριν λίγες ημέρες στον κ. Στυλιανίδη, Υπουργό Παιδείας να προχωρήσει στην αξιολόγηση των Εκπαιδευτικών και να βάλει μάναντζερ στα σχολεία. Δεν διευκρινίζει όμως αν θέλει καθαρά τον ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΙΣΜΟ και τη χειραγώγηση των εκπαιδευτικών ή την αντικειμενική βελτιωτική αξιολόγηση που θα στοχεύει σε ένα ανοικτό Δημόσιο σχολείο με ελεύθερη και ευρεία διακίνηση γνώσεων και ιδεών που θα ανοίγει τους ορίζοντες της κριτικής σκέψης.

Ας πιάσουμε από τον Επιθεωρητισμό .

Όσοι είναι πολλά χρόνια στο σχολείο θα θυμούνται ακόμα έστω αμυδρά, την εικόνα του επιθεωρητή-φάντασμα που έφθανε ξαφνικά από το κέντρο στις περιφέρειες και αποτύπωνε σε μια διδακτική ώρα την εικόνα κάθε εκπαιδευτικού. Έκανε λοιπόν μια αξιολόγηση του ποδαριού, δίχως βάθος, δίχως προϋποθέσεις, δίχως ανθρώπινο πρόσωπο. Γινόταν μια αξιολογική έκθεση μετά από μια πεντάλεπτη συζήτηση με τον Εκπαιδευτικό κι άλλη μια με τον Διευθυντή κι αυτό ήταν όλο κι όλο το κριτήριο αξιολόγησης. Μια αξιολόγηση που είχε πάμπολλες φορές αρνητικές επιπτώσεις στην καριέρα αρκετών εκπαιδευτικών. Εξ άλλου, αν ανατρέξουμε πιο πίσω από το 1965 δεν είναι λίγα και τα γνωστά «παρατράγουδα» με διώξεις Εκπαιδευτικών λόγω δήθεν κακής επίδοσης, αλλά στην ουσία λόγω πολιτικών φρονημάτων.

Έτσι, η ιστορία της αξιολόγησης έχει πολύ βαθιές ρίζες και έχει και πολλές πτυχές πικρές.

Αυτά όλα οδήγησαν μετά το 1975 τον εκπαιδευτικό κόσμο της χώρας μας να καταδικάσει απερίφραστα τον λεγόμενο ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΙΣΜΟ και να καταφέρει με τους αγώνες του να τον απομακρύνει απ΄ τα σχολεία, αφού ήταν πασιφανές ότι ήταν δίχως κατάλληλο ουσιαστικό σχεδιασμό, ήταν σε κάποιες περιπτώσεις καθοδηγούμενος και ένας ελεγκτικός μηχανισμός του Υπουργείου χωρίς άλλο νόημα και ουσία.

Η διαδικασία της αξιολόγησης είναι στ΄ αλήθεια μια αθώα ουδέτερη και αναγκαία πράξη μέσα στην εκπαιδευτική ζωή;

Είναι η αξιολόγηση μια πράξη που συμπυκνώνει και πολιτικά συμφέροντα;

Είναι η αξιολόγηση μια πράξη που κρύβει την σχέση και επιβολή της εξουσίας με τους εκπαιδευτικούς;

Είναι η αξιολόγηση μια πράξη που επιφέρει καταλυτική επίδραση στην απόδοση των μαθητών και την εμφάνιση του άρτιου, τέλειου σχολείου;

Είναι η αξιολόγηση η διαδικασία με την οποία μετρώνται αντικειμενικά τα στοιχεία της προσωπικότητας, της ικανότητας και της κατάρτισης των εκπαιδευτικών; Θα συνδέεται με το μισθό ο οποίος από «μεγάλος» θα γίνεται … «μεγαλύτερος»;

Αν και θεωρούμε ότι ο Εκπαιδευτικός κάθε μέρα κρίνεται από τους μαθητές, τους γονείς τους και όλη την κοινωνία και με το έργο του και με τη στάση του,εν τούτοις υπάρχει θέμα και ως προς το ποιοι θα κάνουν την αξιολόγηση. Θα πουν κάποιοι, οι ανώτεροι ναι αλλά κατά πόσο αντικειμενικοί και ακομμάτιστοι είναι κι αυτοί. Θα πουν άλλοι, οι μαθητές ναι αλλά κατά πόσο ώριμοι ειλικρινείς είναι. Θα πουν άλλοι οι γονείς ναι αλλά κατά πόσο έτοιμοι και ενημερωμένοι πλήρως είναι όταν δεν έχουν στο μεγάλο τους ποσοστό επαφή με το σχολείο του παιδιού τους και τους εκπαιδευτικούς ώστε να είναι σε θέση να κάνουν κρίσεις. Μετά υπάρχει θέμα και πώς θα τον κρίνουν τον Εκπαιδευτικό. Έχουν οι ιθύνοντες κατασταλάξει να του υποδείξουν και να του πουν «Τραβήξτε προς αυτό τον δρόμο που είναι ο μόνος σωστός και ο πλέον αποδοτικός.»

Πρώτα απ΄όλα ποιά θα είναι αυτά τα κριτήρια πάνω στα οποία θα επιδιωχθεί η προσέγγιση του Εκπαιδευτικού.

Ποιος είναι ο καλός εκπαιδευτικός! Αυτός που είναι αρεστός στους μαθητές ή ο αυστηρός προς τους μαθητές του; Ο αυταρχικός ή αυτός που δεν είναι αυταρχικός; Αυτός που τρέχει την ύλη του σχολικού βιβλίου ή αυτός που πάει πιο αργά για να εμπεδωθεί αυτό που διδάσκει; Αυτός που δίνει πολλές φωτοτυπίες και σχέδια εργασίας καθημερινά ή το αντίθετο; Αυτός που απλόχερα βάζει βαθμούς ή ο άλλος που προσπαθεί να συγκρατήσει τον κατήφορο του μαθητή; Αυτός που συμβουλεύει ή αυτός που αδιαφορεί για την αγωγή του παιδιού; Αυτός που τους τρέχει εκδρομές και επισκέψεις Εκπαιδευτικές ή αυτός που δεν αρέσκεται σ΄ αυτές τις κινήσεις γιατί θεωρεί ότι έχουν χάσει τον παιδευτικό τους ρόλο; Πολλά τέτοια ερωτήματα μπορούν να γραφτούν.

Έτσι σε τελική ανάλυση η αξιολόγηση θα είναι μια ουσιαστική διαδικασία που στοχεύει στην βελτίωση των εκπαιδευτικών και του εκπαιδευτικού συστήματος ή θα είναι μόνο μια διαδικασία ελέγχου και επιβολής του εργοδότη – ΥΠΕΠΘ προς τους εκπαιδευτικούς;

Θα επιχειρήσουμε πιο κάτω να αναλύσουμε κάποιες από τις πολλές πτυχές που έχει τούτο το τεράστιο κεφάλαιο της αξιολόγησης. Στόχος μας δεν είναι να καταλήξουμε μονολεκτικά σε ένα μεγάλο υπέρ ή ένα μεγάλο κατά της αξιολόγησης. Στόχος είναι, να αφήσουμε προβληματισμούς τέτοιους που ο καθένας αναγνώστης να μπορεί να καταλήξει σε δικά του συμπεράσματα παίρνοντας την ανάλυσή μας ως σοβαρό έναυσμα για παραπέρα επεξεργασία.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με μια λογική σειρά ως έχουν σήμερα.

Το μεγάλο κύμα αλλαγών που έφερε η παγκοσμιοποίηση, προκάλεσε μια τεράστια μεταβολή στις καθημερινές εργασιακές σχέσεις. Εκθρόνισε τις παλαιές παραδοσιακές αξίες και ενθρόνισε την ελεύθερη αγορά και το κέρδος (ή και το υπερκέρδος κάποιων) ως τη μέγιστη αξία.

Βλέπουμε την πλήρη απελευθέρωση ωραρίου, τα εργασιακά δικαιώματα να καταπατούνται, οι συμβάσεις μερικής απασχόλησης να κυριαρχούν, το προφίλ των χαμηλών μισθών να εδραιώνεται κι από την άλλη τα υπερκέρδη των Τραπεζών και των μεγάλων πολυεθνικών επιχειρήσεων να θεριεύουν. Οι νέοι εργαζόμενοι να έχουν γίνει ένας ευάλωτος στόχος που τους ενοικιάζουν, τους ποδοπατούν, τους απαξιώνουν, τους μετατρέπουν σε πιόνια, σε μαριονέτες αδύναμες να αντιδράσουν.

Μέσα σ΄ αυτό το πλαίσιο καλείται να εργασθεί και ο εκπαιδευτικός, ο οποίος όμως κατά την παγκοσμιοποιημένη τάξη, πρέπει να αναπαράγει νέους (είλωτες;) έτοιμους να διατεθούν προς όφελος όμως των συμφερόντων της εργοδοσίας. Να αναπαράγει ανθρώπους νέους που να εργάζονται πολύ, να αμείβονται λίγο, να απορροφώνται τόσο πολύ από την καθημερινότητά τους σε βαθμό που να μειώσουν στο ελάχιστο τον χρόνο του «σκέπτεσθαι». Δυστυχώς τέτοιου τύπου είναι το μοντέλο της ζωής στη Δυτική Υπερδύναμη που όλο και πιο πολύ επεκτείνεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση και άρα φτάνει και ως την Ελληνική πόρτα.

Έτσι λοιπόν και ο εκπαιδευτικός δεν μπορεί –σύμφωνα με το παγκοσμιοποιημένο σύστημα-παρά να είναι κατά το δυνατόν ένα «πειθήνιο όργανο» που να ακούει και εφαρμόζει αναντίρρητα όλα αυτά τα νέα κελεύσματα που απαιτεί η αγορά.

Μη ξεχνάμε ότι συνεχώς η παρεχόμενη εκπαίδευση μεταλλάσσεται σε ένα εμπόρευμα που θα είναι όλο και πιο προσιτό στους εύπορους και όχι σε όλους. ( Με ιδιωτικά εκπαιδευτικά συμφέροντα συνδέεται και η υπόθεση των Κέντρων Ελευθέρων Σπουδών και Ιδιωτικών Πανεπιστημίων με ότι αυτό συνεπάγεται…)

Και εδώ γεννάται μια μεγάλη απορία σχετική με την αξιολόγηση η οποία αποτελεί το επόμενο βήμα στις σχεδιαζόμενες εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις του Υπουργείου Παιδείας! Θα υπάρξει ναι ή όχι ουσιαστική αντικειμενική αξιολόγηση ή αλλιώς βελτιωτική αξιολόγηση του εκπαιδευτικού ή θα είναι αξιολόγηση για αποπνικτικό έλεγχο (και στο βάθος ….με κομματικές ταυτότητες) δηλαδή θα είναι χειραγώγηση και θα συνδεθεί το ζήτημα με την «τιμαριθμοποίηση» της εκπαιδευτικής διαδικασίας αφού είναι και αυτή κομμάτι της αγοράς εργασίας επηρεάζοντας τον καθηλωμένο μισθό του εκπαιδευτικού; Μάλλον προς τα εκεί πάει η υπόθεση αφού άρχισαν οι εισηγήσεις και για «Μάναντζερ» στα σχολεία, αφού όλα μετρώνται με οικονομικούς δείκτες και μόνον, όπως φαίνεται. Λίγο-λίγο θα οδηγηθούμε στην κατηγοριοποίηση των σχολείων και πιο πέρα θα έρθει και η επέμβαση των Επιχειρήσεων στα σχολικά προγράμματα και… νάτο το κατευθυνόμενο σχολείο της αγοράς!

Βεβαίως από την άλλη πλευρά,για να είμαστε ρεαλιστές, θα παραδεχτούμε ότι υπάρχει και η αντίθετη άποψη που ακούγεται γύρω μας. Να μη μένει ανεξέλεγκτος κανείς στη δουλειά του και ότι υπάρχουν και πολλά αρνητικά στους Εκπαιδευτικούς που δεν τα εξετάζει κανείς και κάποιοι δεν κάνουν για την Τάξη, και κάποιοι δεν είναι για παιδαγωγοί έτσι ή αλλιώς. Αυτά ασφαλώς δεν τα παραγνωρίζουμε, δεν τα κουκουλώνουμε ως θέματα, δεν είναι όλα τα δάχτυλα ίδια πουθενά και ασφαλώς πρέπει να μεταβληθούν οι Εκπαιδευτικοί προς το καλύτερο.

Αλλά, ακόμη για την αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού πρέπει να προηγηθεί μια σειρά κριτηρίων και μέτρησης άλλων παραμέτρων. Αν το ΥΠΕΠΘ μπορούσε να εξασφαλίσει καλύτερες υποδομές και συνθήκες δουλειάς, αν αντιμετωπίσει το τεράστιο και χρονίζον μείζον ζήτημα της παντελούς έλλειψης Επιμόρφωσης (με απαλλαγή από τα διδακτικά καθήκοντα για κάποια διαστήματα) και αναβάθμισης γνώσεων ή διδακτικών μεθόδων, αν μπορούσε να θέσει στη διάθεση των Εκπαιδευτικών όλα τα νέα σύγχρονα διδακτικά μέσα τότε να έρθει μετά να πιάσει και το κατάστιχο να αξιολογήσει τους Εκπαιδευτικούς.

Αφού τα εφαρμόσει αυτά το ΥΠΕΠΘ, τότε να αρχίσει μέσω σωστών και αδιάβλητων κριτηρίων αντικειμενικής αξιολόγησης να εξετάσει την πνευματική και επιστημονική κατάρτιση των εκπαιδευτικών που διαθέτει, να ελέγξει τις διδακτικές μεθόδους που χρησιμοποιούν στις τάξεις, να αναζητήσει τους τρόπους επικοινωνίας και δημιουργικότητας των εκπαιδευτικών με στόχο να βελτιώσει τα υφιστάμενα εκπαιδευτικά πράγματα. Ο στόχος της αντικειμενικής αξιολόγησης πρέπει να είναι ένας και απαλλαγμένος από σκοπιμότητες και τακτισμούς και «ημέτερους». Ναι στη βελτίωση της Δημόσιας και Δωρεάν Παιδείας προς όφελος όλου του Ελληνικού λαού και όχι στη χειραγώγηση του Εκπαιδευτικού.

Σημείωση: Το κείμενο στάλθηκε για δημοσίευση σε πέντε τοπικές εφημερίδες και στην ηλ. Ιστοσελίδα της www.Alfavita.gr

Ιστότοπος Φυσικής Αγωγής (www.fa3.gr ) ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ ΑΡΘΡΑ ΚΑΘΗΓΗΤΩΝ Φ.Α.

Σύγχρονοι Προβληματισμοί. Ναι ή όχι στην αξιολόγηση των Εκπαιδευτικών;

Σύγχρονοι Προβληματισμοί.
Ναι ή όχι στην αξιολόγηση των Εκπαιδευτικών;