Η ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ

Η ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ

Η ώρα του παιχνιδιού. Η ώρα της κοπάνας και του τσιγάρου στο πίσω μέρος της αυλής. Το ευχάριστο διάλειμμα ανάμεσα στα αλλά μαθήματα. Την περιμέναμε με λαχτάρα. Την αποφεύγαμε. Την αγαπήσαμε. Την μισήσαμε. Ένα μάθημα Β΄ κατηγορίας. Το σπουδαιότερο μάθημα ίσως. Συνδεδεμένη με τις πιο ευχάριστες αναμνήσεις των σχολικών χρόνων. Μας έκανε να αγαπήσουμε το σώμα μας. Μας μεγάλωσε την αποστροφή μας για το σώμα μας και την άσκηση. Ποιος είναι τέλος πάντων ο ρόλος της Φυσικής Αγωγής στο σχολείο; Γιατί τόσες αντιφατικές αναμνήσεις και απόψεις;

Η θεωρία

Tο ιδανικό και ο σκοπός της Αγωγής και του εκπαιδευτικού μας συστήματος.
Το ιδανικό αντιπροσωπεύει τον πιο ψηλό και δυσκολοεκπλήρωτο βαθμό τελειοποίησης της προσωπικότητας του ανθρώπου. Υπάρχει, ως υπέρτατος στόχος.

Το ιδανικό της Αγωγής είναι λοιπόν ο ιδανικός άνθρωπος, αυτός που θα αναπτύσσει σε ισότιμο βαθμό όλες τις πλευρές του (διανοητική, γνωστική, συγκινησιακή, θυμική, ηθική, αισθητική, βουλητική, φυσική, κινητική).

Ο σκοπός αποτελεί μια πιο κοντινή και συγκεκριμένη προοπτική που δείχνει καθαρά και με ακρίβεια τα στάδια - βήματα προς το ιδανικό.

Ο σκοπός της εκπαίδευσης

Ο σκοπός της εκπαίδευσης καθορίζεται από το Σύνταγμα και τους Νόμους κάθε κράτους. Ο νόμος 1566/85 ορίζει ως εξής τον σκοπό της εκπαίδευσης :
"Σκοπός της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης είναι να συμβάλει στην ολόπλευρη, αρμονική και ισόρροπη ανάπτυξη των διανοητικών και ψυχοσωματικών δυνάμεων των μαθητών, ώστε ανεξάρτητα από φύλο και καταγωγή να έχουν τη δυνατότητα να εξελιχθούν σε ολοκληρωμένες προσωπικότητες και να ζήσουν δημιουργικά.".

Ο σκοπός της Φυσικής Αγωγής

Η Φυσική Αγωγή, ως σχολικό αντικείμενο με τα ιδιαίτερα μέσα και μεθόδους που εφαρμόζει, συμβάλλει στην υλοποίηση του ιδανικού της Αγωγής, εκπληρώνοντας ορισμένους εξειδικευμένους σκοπούς.

Φυσική Αγωγή σημαίνει παιδαγωγική παρέμβαση στην αυθόρμητη φυσική και κινητική ανάπτυξη του παιδιού, η οποία δεν επιτρέπεται να αφήνεται στο έλεος των περιστασιακών επιδράσεων του περιβάλλοντος.

Η Φυσική Αγωγή αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της εκπαίδευσης - παιδείας, όπως και τα υπόλοιπα μαθήματα του σχολείου και ο σκοπός της δεν μπορεί να είναι άλλος από αυτόν που τίθεται ως γενικός σκοπός της εκπαίδευσης σε μια χώρα.

Ως επακόλουθο λοιπόν, ο σκοπός της Φυσικής Αγωγής για το Γυμνάσιο καθορίστηκε όπως ακολουθεί : "Η Φυσική Αγωγή στο Γυμνάσιο αποσκοπεί με τις γυμναστικές, αθλητικές και άλλες κινητικές δραστηριότητες να αναπτύξει ισόρροπα και αρμονικά τις σωματικές, ψυχικές και πνευματικές δυνάμεις των μαθητών και να τους καταστήσει ικανούς να ενταχθούν αρμονικά και ωφέλιμα στο κοινωνικό σύνολο".

Η πραγματικότητα

.…έχουμε την γνώση ως καλοί επιστήμονες Καθηγητές Φυσικής Αγωγής.
....έχουμε όμως άποψη ώστε να μπορούμε να «φιλοσοφήσουμε» και να κοιτάξουμε πέρα από την βιτρίνα; ….έχουμε την αγάπη ως άνθρωποι και παιδαγωγοί, όμως πέρα από την ταύτιση με τον συγκεκριμένο ρόλο στον συγκεκριμένο χώρο και χρόνο μπορούμε να δούμε αντικειμενικά την πραγματικότητα της Φυσικής Αγωγής στο δημόσιο σχολείο σήμερα;

Η Φυσική Αγωγή έχει ορισμένους επιμέρους στόχους όπως αυτοί ορίζονται από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο.
 
Πριν προχωρήσουμε να τους δούμε αναλυτικά, φωτογραφίζοντας παράλληλα και την πραγματικότητα ας δούμε στη πράξη τι έχει ένας καθηγητής Φυσικής Αγωγής για να τους πετύχει:

• Όταν χτυπήσει το κουδούνι για το μάθημα μιας νέας ώρας ο Καθηγητής Φυσικής Αγωγής θα πρέπει να πάει συνήθως στην αυλή να μαζέψει τα παιδιά του τμήματος, να τα βάλει σε μια σειρά και να πάρει απουσίες.

• Συγχρόνως θα πρέπει να ελέγξει αν φοράνε την φόρμα τους και τα αθλητικά παπούτσια τους.

• Αν θέλει να είναι τυπικός ίσως θα πρέπει να κάνει και σωματικό έλεγχο γιατί πολλά παιδιά φοράνε τη φόρμα τους πάνω από το «τζην» τους μόνο και μόνο για να μη πάρουν απουσία.

• Μετά αν θέλει να είναι δίκαιος και σωστός παιδαγωγός θα πρέπει να ασχοληθεί για λίγο με αυτούς που προφασίζονται διάφορους λόγους (συνήθως αδιαθεσία ή πόνους περιόδου τα κορίτσια) για να μη συμμετέχουν στο μάθημα πριν συμπληρώσει το απουσιολόγιο.

• Που και που θα διακόπτει την διαδικασία για να κάνει παρατήρηση στους ανήσυχους και αν θέλει να είναι πάλι σωστός παιδαγωγός θα πρέπει να διαθέσει λίγο χρόνο παραπάνω με διάλογο.

• Το χρονικό διάστημα που θα μείνει συνήθως θα είναι γύρο στα 35΄. Θα πρέπει να το χωρίσει σε τρία μέρη στην προθέρμανση, στο κυρίως μέρος και στην αποθεραπεία. Θα πρέπει δε να αφήσει λίγο χρόνο στο τέλος για να μαζέψει το αθλητικό υλικό που χρησιμοποιήθηκε στο μάθημα και να συμπληρώσει και το βιβλίο ύλης.

Έτσι λοιπόν ο Καθηγητής Φυσικής Αγωγής έχει ένα πλήρες 25λεπτο (!!!) μία έως τρεις φορές την εβδομάδα σε κάθε τμήμα για να υλοποιήσει τους στόχους της Φυσικής Αγωγής.

Τους στόχους που αναλυτικά είναι:

   Ο κινητικός εκφραστικός στόχος. Η εκμάθηση της βασικής τεχνικής ορισμένων αθλημάτων και άλλων φυσικών δραστηριοτήτων.

(Είναι αυτός που αντιπροσωπεύει κύρια το μαθησιακό στοιχείο της Φυσικής Αγωγής. Σήμερα η περισσότερο κυρίαρχη θεωρία για τον καθορισμό του περιεχομένου της εκπαίδευσης στο Γυμνάσιο είναι η θεωρία του πλάτους, δηλαδή πολλές δραστηριότητες πνευματικές ή κινητικές, χωρίς να δίνουμε το πρωταρχικό βάρος στην τελειοποίηση. )

Έδωσα στους μαθητές μου, με την έναρξη της σχολικής χρονιάς, να συμπληρώσουν ένα ερωτηματολόγιο, που αφορούσε τις προτιμήσεις τους στο μάθημα της Φυσικής Αγωγής στο σχολείο.
Επέλεξα να συμπεριλάβω, ανάμεσα στα αντικείμενα που θα βαθμολογούσαν, εκείνα που προβλέπονται να διδάξω από το αναλυτικό πρόγραμμα, καθώς και εκείνα που θα μπορούσα εγώ να τους διδάξω πολύ καλά.
Τους ζήτησα να βαθμολογήσουν, ανάλογα με την προτίμηση τους, με βαθμό από 8 έως και 10, εκείνα που θα τους έδινε μεγάλη χαρά, να τα κάνουμε μαζί στην σχολική χρονιά που είχαμε μπροστά μας .
Τους ζήτησα να βαθμολογήσουν, ανάλογα με την προτίμηση τους, με βαθμό από 5 έως και 7, εκείνα με τα οποία δεν θα ήθελαν να ασχοληθούν καθόλου. (εκείνα που δεν τους αρέσουνε καθόλου).


Τα αποτελέσματα ήταν τα κάτωθι (σε σύνολο 251 παιδιών):

α) Είναι πολλά τα παιδιά που αγαπούν το κάθε αντικείμενο ξεχωριστά ( από 46 τα μαθήματα αυτοελέγχου έως 169 τα μαθήματα του Μπάσκετ-μπολ ).
β) Είναι πολλά τα παιδιά που δεν αγαπούν το κάθε αντικείμενο ξεχωριστά ( από 82 τα μαθήματα του Μπάσκετ-μπολ έως 169 τα μαθήματα του αυτοελέγχου).

Υπάρχει θέλω να ξέρω, δραστηριότητα στην καθημερινή μας ζωή, που έναν γκρινιάρη να έχουμε κοντά μας, θα την ευχαριστηθούμε ή θα στεφτεί από απόλυτη επιτυχία;
Γιατί λοιπόν πιστεύουμε ότι η Φυσική Αγωγή στο σχολείο, μπορεί ποτέ να πετύχει τον στόχο της, όταν εκτός των άλλων σε κάθε μάθημα της, έχει να αντιμετωπίσει τόσους πολλούς γκρινιάρηδες και όχι μόνο.

Ο Καθηγητής Φυσικής Αγωγής έχει να αντιμετωπίσει ένα ανομοιογενές σύνολο από αγόρια και κορίτσια με διαφορετικές κλήσεις , αγάπες και αποστροφές στον χώρο της άθλησης. Το κάθε τμήμα δε μπορεί να έχει παιδιά με νοητική καθυστέρηση (με χαρτί γιατρού ή χωρίς) που οι γονείς τους δεν ζητάνε απαλλαγή από το μάθημα, παιδιά με σωματικές ιδιαιτερότητες, παιδιά παχύσαρκα, παιδιά με ψυχολογικά προβλήματα (φοβίες, έλλειψη αυτοπεποίθησης, αγοραφοβία κ.α), παιδιά απείθαρχα, αθλητές και παιδιά με ιδιαίτερες σωματικές ικανότητες που βαριούνται εύκολα τη βασική τεχνική ή τις εύκολες κινητικές επιδεξιότητες, παιδιά που αδιαφορούν για την «τιμωρία» (πολλές φορές την επιδιώκουν), για την «επιβράβευση» (καλό βαθμό), για την Φυσική Αγωγή (την θεωρούν εκτός μόδας η μάθημα όχι ουσίας), παιδιά απολύτως υγιή και φυσιολογικά που απλά δεν θέλουν να εκτελέσουν μία άσκηση που δεν την καταφέρνουν καλά μπροστά στα άλλα παιδιά (ιδιαίτερα του αντίθετου φίλου).

Ο Καθηγητής Φυσικής Αγωγής στο δημόσιο σχολείο έχει να αντιμετωπίσει τις περισσότερες φορές και την έλλειψη του αθλητικού υλικού και έτσι να διδάσκει με δύο στρώματα ή με τρεις μπάλες και τα παιδιά να τα παίρνει ο ύπνος μέχρι να έρθει η σειρά τους.
Να μη μιλήσουμε για τις καιρικές συνθήκες και τον χώρο διεξαγωγής των μαθημάτων.
------------

   Ο κινητικός εκφραστικός στόχος. Η καλλιέργεια του ρυθμού, της κινητικής έκφρασης, η διατήρηση της λαϊκής παράδοσης (παραδοσιακοί χοροί, λαϊκά παιχνίδια)

Δεν είναι δυνατόν ο άνθρωπος να ασχοληθεί με οποιαδήποτε τέχνη, σε οποιαδήποτε ηλικία, χωρίς να την αγαπάει και να ωφεληθεί το παραμικρό από αυτή.
Βάζω τον χορό ως επιλογή κάθε χρονιά. Πράγματι γύρο στις 30 μαθήτριες από όλο το σχολείο ανταποκρίνονται με μεγάλο ενθουσιασμό. Μερικές που είναι παχύσαρκες και δεν τα καταφέρνουν πουθενά αλλού καλά, βρίσκουν στον χορό μία διαφυγή και ένα μέσο να ανεβάσουν την Αυτοεκτιμησή τους (μετέχουν και σε πολιτιστικές εκδηλώσεις και επιδείξεις). Όμως όποτε προσπάθησα να τον διδάξω σε όλους ήταν ένα μαρτύριο και τελικά μια μεγάλη αποτυχία.

   Ο βιολογικός υγιεινός στόχος. Είναι η προαγωγή και ανάπτυξη όλων των φυσικών ικανοτήτων αντοχής, δύναμης, ταχύτητας, ευκαμψίας, επιδεξιότητας. Η εξασφάλιση και διατήρηση της υγείας και ευεξίας.

Τέσσερις είναι οι κύριοι λόγοι, για τους οποίους ο στόχος αυτός δεν αξιολογείται πια ως ο πρώτος για το Γυμνάσιο.

• Είναι μη επιτεύξιμος (τα συμπεράσματα της Εργοφυσιολογίας και Προπονητικής μας μιλούν για τρεις και πλέον ώρες Φυσικής Αγωγής την εβδομάδα, οι οποίες θα αφιερώνονται αποκλειστικά και μόνο για την επιτυχία αυτού του στόχου).

• Είναι στόχος, που η επίτευξή του εξαρτάται βασικά από τη διατροφή και το υγιεινό περιβάλλον.

• Η παιδαγωγική αξία του στόχου θεωρείται η τελευταία έναντι των υπολοίπων.

• Το μικρό χρονικό διάστημα που διατηρούνται τα αποτελέσματα της καλής φυσικής κατάστασης (η καλή φυσική κατάσταση δικαιολογείται ως παιδαγωγικό μέσο στο ποσοστό που χωρίς αυτήν οι υπόλοιποι στόχοι δεν μπορούν να επιτευχθούν).

  Ο βιολογικός υγιεινός στόχος. Η πρόληψη και διόρθωση μορφολογικών παραμορφώσεων και λειτουργικών ανεπαρκειών.

Ένα τόσο σημαντικό θέμα που και ένα παιδί να κατορθώσεις να βοηθήσεις αξίζει τον κόπο να προσπαθήσεις. Τα παιδιά όμως εξ αιτίας όλων όσων ήδη έχω αναφέρει δύσκολα εμπιστεύονται τον Γυμναστή τους ή την Φυσική Αγωγή στο θέμα αυτό. Θα πρέπει ο Καθηγητής Φυσικής Αγωγής με δική του πάντα πρωτοβουλία και φυσικά εκτός ωρολογίου προγράμματος και με πολύ λεπτές και προσεγμένες κινήσεις να προσεγγίσει και να βοηθήσει τα παιδιά που θα χρήζουν βοήθειας στο θέμα αυτό..
Ο κοινωνικός ηθικός στόχος. Η ανάπτυξη των ψυχικών δυνάμεων (θέληση, υπομονή, επιμονή, θάρρος, αυτοκυριαρχία, αυτοπεποίθηση, αγωνιστικότητα). Η ανάπτυξη ηθικών και κοινωνικών αρετών (τιμιότητα, συνεργασία, ομαδικό πνεύμα, αξιοκρατία, δικαιοσύνη, αυτοπειθαρχία, υπευθυνότητα, σεβασμός των άλλων)

Ερχόμαστε τώρα στη μεγάλη αντίφαση που υπάρχει ανάμεσα στη θεωρία και την πράξη.

Αν κάποιος μαθητής λοιπόν πει στον Καθηγητή του ότι δεν θέλει να ασχοληθεί με κάποιο αντικείμενο (π.χ κάποιο κορίτσι για το ποδόσφαιρο ή το Μπάσκετ ή κάποιο αγόρι για τον χορό ή το Αερόμπικ) και μάλιστα μετά από τον διάλογο που θα κάνεις μαζί του να επιμείνει στην απόφαση του, τότε εσύ θα πρέπει να τον «επιβραβεύσεις» για το θάρρος της γνώμης του χαρακτηρίζοντάς τον «κακό» παιδί με θράσος, αναίδεια και απαράδεκτη συμπεριφορά.
Δεν είναι λοιπόν εδώ θάρρος, αυτοπεποίθηση, θέληση και αγωνιστικότητα η ελεύθερη έκφραση και διεκδίκηση των προσωπικών επιλογών μας, ακόμη και σε αυτή την ηλικία, σε ότι αφορά τις κινητικές επιδεξιότητες.
Έτσι ο Καθηγητής Φυσικής Αγωγής θα πρέπει μετά να παροτρύνει τους μαθητές του να είναι συγκεντρωμένοι, να δείχνουν θάρρος, υπομονή και θέληση σε κάτι που δεν τους αρέσει στερώντας τους έτσι μεγάλο μέρος του αυθορμητισμού τους και του ενθουσιασμού τους.
Τι μεγάλη αντίφαση στην οποία όλοι κλείνουμε τα μάτια, τα αυτιά και το στόμα μας γιατί δεν μπορούμε να κάνουμε αλλιώς.
Καταφέρνουμε να διδάξουμε στους μαθητές μας πως καλά είναι η θέληση και το θάρρος και η αγωνιστικότητα αρκεί να μην ενοχλούν τις βολεμένες ζωές των άλλων.


   Ο κοινωνικός ηθικός στόχος. Η ψυχαγωγία των μαθητών.

Ο κοινός νους καταλαβαίνει πως για να επιτελέσει κάτι μέσον ψυχαγωγίας πρέπει ε! τουλάχιστον να μας αρέσει και να το επιλέξουμε.
Όποιος λοιπόν πιστεύει πως η Φυσική Αγωγή μπορεί να αγαπηθεί από τους μαθητές και να αποτελέσει για αυτούς πηγή έμπνευσης, χαράς και ψυχαγωγίας χωρίς να τους δίνει την δυνατότητα να επιλέξουν κινητικές επιδεξιότητες νομίζω πως ή είναι ανόητος ή εθελοτυφλεί.

Δυστυχώς τις περισσότερες φορές δεν θα έχω τον χρόνο να ασχοληθώ καθόλου με όλα τα παραπάνω και έτσι αν αγαπάω την πειθαρχεία και θέλω το μάθημα μου να παρουσιάζει μια ωραία βιτρίνα τα παιδιά υποχρεωτικά θα λαβαίνουν μέρος σε όλα και μερικοί από αυτούς θα ζοριστούν τόσο, που θα μισήσουν την άσκηση, ώστε δεν θα ξανά-ασκηθούν ποτέ στη ζωή τους. Και ξέρετε γιατί; Για πολύ μικρά πράγματα που σπάνια πέφτουν στην αντίληψη μας.
Γιατί θα τους έχω υποχρεώσει να κάνουν μια άσκηση που δεν εκτελούν καλά μπροστά στον συμμαθητή ή την συμμαθήτρια τους, που είναι ερωτευμένοι.
Γιατί θα «σπάσω» τον «τσαμπουκά» στον μάγκα της τάξης.
Γιατί ο υπέρβαρος θα λαχανιάσει και οι συμμαθητές του θα γελάσουν.
Γιατί η μπλουζίτσα μιας μαθήτριας θα σηκωθεί και τα αγόρια θα γελάσουν πονηρά.


Μπορεί κάτι να αλλάξει λοιπόν;

Η Φυσική Αγωγή και η μέθοδος PROJECTCT

Στη Παιδαγωγική δουλειά πετυχαίνουν σπουδαία αποτελέσματα αυτοί, που κατορθώνουν να συνδέσουν το ιδανικό της αγωγής με την καθημερινή πρακτική και ένας τρόπος για να συνδέσουμε το ιδανικό με την καθημερινή πρακτική στο μάθημα της Φυσικής Αγωγής είναι να χρησιμοποιήσουμε ως μέθοδο οργάνωσης του μαθήματος την μέθοδο PROJECT.
Θεωρείται πλέον η πιο πετυχημένη μέθοδος οργάνωσης των μαθημάτων και εφαρμόζεται με επιτυχία σε όλη την Ευρώπη αλλά και στην Ελλάδα από τα λεγόμενα Προαιρετικά Μαθήματα στην Εκπαίδευση όπως είναι η Αγωγή Υγείας και η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση.
 
 

Τα θετικά στοιχεία της εφαρμογής της μεθόδου PROJECT στο μάθημα της Φυσικής Αγωγής είναι:

Η Φυσική Αγωγή στο Β΄ Γυμνάσιο Καματερού
 
Την σχολική χρονιά 1999-2000 οργάνωσα το μάθημα της Φυσικής Αγωγής στο σχολείο μου με την μέθοδο PROJECT και τα αποτελέσματα ήταν παραπάνω από ικανοποιητικά (αν κρίνω από τον ενθουσιασμό των παιδιών στη διάρκεια της χρονιάς και από τις απαντήσεις τους στα ερωτηματολόγια αυτοαξιολόγησης του προγράμματος).

Ας κλείσει λοιπόν η φωνή των μαθητών αυτό το αφιέρωμα στη Φυσική Αγωγή και εμείς ας προσπαθήσουμε να δούμε μέσα μας σε ποια από τις περιπτώσεις που διαβάσαμε ανήκουμε, ώστε να καταλάβουμε καλύτερα γιατί πιστεύουμε αυτό που πιστεύουμε που έτσι κι αλλιώς είναι υποκειμενικό.

« Η Φ.Α μου αρέσει γιατί σε κάνει να είσαι σε καλή φυσική κατάσταση και μπορείς να ασχοληθείς με διάφορα πράγματα» Ιωάννα Α. Α1
«Απλούστατα είναι το καλύτερο» Άγγελος Α. Α1
«Η Φ.Α κρατάει το σώμα γερό και βοηθάει στην υγεία» Αποστόλης Μ. Α1
«Είναι ένα από τα μαθήματα που μου αρέσουν πολύ. Σε κρατάει σε καλή κατάσταση ψυχική και σωματική» Χριστίνα Β. Α1
-«Μου αρέσει να κάνω γυμναστική. Οι λόγοι είναι τρεις. Με κρατάει σε καλή φυσική κατάσταση, βοηθάει στην μνήμη και για ηρεμία» Ανώνυμο Α1
-«Είναι καλή γιατί έτσι έχουμε καλή φυσική κατάσταση και ηρεμούμε» Αγγελική Λ. Α1
-«Με βοηθάει στην υγεία μου και ψυχαγωγούμε» Στέλιος Μ. Α1
-«Ναι μου αρέσει γιατί κάνουμε πολλά αθλήματα» Ευτυχία Κ. Α1
-«Η γνώμη μου είναι πάρα πολύ καλή γιατί με το μάθημα της Φ.Α μαθαίνω νέα πράγματα» Θωμάς Κ. Β2
-« Πρέπει να υπάρχει γιατί είναι πολύτιμη και μας βοηθάει ψυχικά και σωματικά» Αλεξάνδρα Π. Β2
-«Τέλεια» Χρυσούλα Φ. Α3
-« Αυτό το μάθημα μου αρέσει πιο πολύ από όλα τα άλλα μαθήματα γιατί ασχολούμαστε με διάφορα πράγματα» Δημήτρης Ρ. Α3
-«Αυτή τη χρονιά πιστεύω ότι είναι ότι πρέπει η Φ.Α για μας» Φώτης Α. Β1
-«Είναι πολύ χρήσιμο μάθημα γιατί μαθαίνουμε πράγματα που δεν ξέραμε» Ακριβή Κ. Β1
-«Είναι ευχάριστο μάθημα γιατί μπορείς να συζητήσεις διάφορα πράγματα» Βαγγέλης Κ. Β1
-«Προσπαθεί να μας βάλει όσο πιο πολύ μπορεί στα πράγματα του αθλητισμού» Σταύρος Δ. Β1
-«Μαθαίνεις πολλά πράγματα για τη ζωή και την συμπεριφορά και έχεις καλές εμπειρίες για όταν μεγαλώσεις. Πιστεύω πως είναι το πιο ωραίο μάθημα.» Μαίρη Θ. Β1
-«Με το καινούργιο πρόγραμμα πιστεύω πως θα μάθουμε πώς να συμπεριφερόμαστε, πώς να αντιδρούμε όταν μας ενοχλούν και άλλα. Δηλαδή η γνώμη μου για την Φ.Α είναι very good» Γιοβάννα Γ. Β1
-«Είναι πολύ ωραίο μάθημα γιατί κάνουμε φυσική και πνευματική άσκηση» Γιώργος Σ. Β3
-«Είναι πολύ ενδιαφέρον γιατί έχουμε τη δυνατότητα να μάθουμε πολλά αθλήματα και σε αρκετά από αυτά ίσως ήμαστε καλοί και δεν το ξέραμε» Γιώργος Γ. Β3
-«Είναι πολύ ενδιαφέρον γιατί μπορούμε να αναπτυχθούμε σωματικά και διανοητικά» Γιώργος Φ. Β3
-«Μου δίνει κίνητρο να προσέχω το σώμα μου» Ελένη Χ. Β3
-«Είναι ένα από τα αγαπημένα μου μαθήματα που θα ήθελα να το κάνω κάθε μέρα» Βικτόρια Σ. Β3
-«Μου αρέσει πολύ γιατί γυμνάζω όχι μόνο το σώμα μου αλλά και το μυαλό μου» Γιώργος Χ. Β3
-« Η γνώμη μου για τη γυμναστική είναι ότι μαθαίνουμε να έχουμε αυτοσυγκέντρωση, ωραίο σώμα και υγεία» Γιώργος Χ. Β3
-«Είναι εξαιρετικό μάθημα» Φωτεινή Τ. Β3