|
ΠΑΙΔΙΑ ΜΕ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΓΡΑΦΗΣ
Με τον όρο γραφή, εννοούμε ολόκληρο τον ορατό κόσμο, τοποθετημένο μέσα σε
γραμμές. Πρόκειται για μια τεράστια κατάκτηση του ανθρώπινου νου, μια
μοναδική επινόηση που αποτέλεσε το σημαντικότερο γεγονός του ανθρώπου πάνω
στη γη και τέθηκε ως ορόσημο μεταξύ της προϊστορίας και της ιστορίας του
ανθρώπου.
Η γραφή είναι η μετατροπή της ηχητικής (ακουστικής) και
γλωσσοκινητικής (στοματικής) εικόνας της λέξης σε γραφική εικόνα (υλική
μορφή διάρκειας) και δεν είναι απόλυτα ένα προϊόν άσκησης του χεριού ούτε
έκφραση των κινήσεών του, όπως φαίνεται εξωτερικά, διότι στον εγκέφαλο
γίνεται η τύπωση και από τον εγκέφαλο η εξωτερίκευση.
Η γραφή δε γεννιέται
λοιπόν, στο χέρι αλλά στον εγκέφαλο. Το χέρι όσο κι αν είναι απαραίτητο για
τη διεξαγωγή της είναι απλά ένα εκτελεστικό όργανο. Η γραφή δεν είναι μια
απλή συνήθεια που μαθαίνεται. Αντιπροσωπεύει μια περίπλοκη νευροαναπτυξιακή
διαδικασία που αφορά πολλαπλούς μηχανισμούς (οπτικούς, κιναισθητικούς,
αυτόματης μηχανικής μνήμης και οπτικοποίησης) και συνδέεται ουσιαστικά με
την εγκεφαλική κυριαρχίαα (Καραπέτσας, 1993). Κατά τη διεξαγωγή της
συμμετέχουν τρεις παράγοντες:
Διαταραχές σε έναν από τους ανωτέρω παράγοντες ή στην
αρμονική συνεργασία μεταξύ τους, προκαλούν διαταραχές στη γραφή. Με τον όρο
"διαταραχές γραφής" εννοούμε τις παθολογικές μορφές και τα ελαττώματα ή
παραστρατήματα εκείνα που είναι επίμονα και έχουν κάποια διάρκεια ή
νομοτέλεια, δίχως, φυσικά να εξετάζονται τα τυχαία σφάλματα που προέρχονται
είτε από κούραση είτε από προσωρινή κάμψη της προσοχής και της βούλησης είτε
από ελαφριές φυσιολογικές επιδράσεις από εξωτερικά γεγονότα (κρύο, ζέστη,
έλλειψη αέρα στην αίθουσα) είτε από μια προσωρινή ψυχική διαταραχή είτε από
τελείως εξωτερικά μηχανικά αίτια.
Τις Διαταραχές τις βλέπουμε:
-
Σα μια
ανικανότητα κατάκτησης αυτής της τεχνικής μόλις το παιδί φτάσει στο σχολείο.
Σα μια αδυναμία εκμάθηση αυτής, ατελής κατάκτησή της.
-
Σα μια απώλεια μερική
ή ολική της αποκτημένης πια δεξιότητας της γραφής, σε παιδιά προχωρημένης
σχολικής ηλικίας.
-
Σαν παραστρατήματα γραφής στη θέση, μορφή και σύνδεση
των γραφικών συμβόλων τα οποία βλάπτουν αισθητά την αναγνωστικότητα και την
πιστότητα της γραπτής απόδοσης του λόγου, δηλαδή την ορθογραφία (Μήτσιου,
2000).
-
Σα μια διαταραχή της ολοκλήρωσης της γραπτής λεκτικής μορφής και της
πιστότητας της γραπτής απόδοσης (Δυσορθογραφία) και
-
σα μια διαταραχή στην
εξωτερική έκφραση των μερών και του όλου (γράμματα και λέξη).
Τα
διαταρακτικά αίτια θα τα βρούμε σ όλο το ψυχοσωματικό πεδίο του παιδιού,
καθώς και στο περιβάλλον που ζει (Καραπέτσας, 1993) και τα διακρίνουμε σε:
-
Α. Γνήσιες Κεντρικές διαταραχές Γραφής
-
Β. Περιφερειακές οργανικές
διαταραχές και
-
Γ. Ψευδοδιαταραχές της γραφής (στη μορφή της γραφής-σχήμα και
μέγεθος γραμμάτων, στη θέση της γραφής-αριστερά γυρτή γραφή, στη σύνδεση της
γραφής- ασύνδετη ή κυμαινόμενη συνδετικότητα, λιτό γράψιμο και ακανόνιστη
γραφή.
Στις Γνήσιες Κεντρικές Διαταραχές ανήκουν:
-
1) η Γνήσια αναγνωσιασθένεια και δυσγραφία,
(ανικανότητα εκμάθησης της γραφής),
-
2) η Αλεξία και Αγραφία, (ξαφνική απώλεια της
αποκτημένης ελεύθερης ή από μνήμης γραφής-βλάβη του κέντρου των οπτικών
μνημονικών εικόνων των γραπτών λέξεων),
-
3) η Αμνησιακή Κινητική Αγραφία και Απρακτική
Αγραφία, (απώλεια της αποκτημένης καθ υπαγόρευση και από μνήμης γραφή),
-
4) η Καθαρή Κινητική Δυσγραφία που περιλαμβάνει την
ατακτική γραφή (άρρυθμες κινήσεις, τινάγματα του χεριού, ανόμοια
γράμματα, αλλαγές στη θέση των γραμμάτων, διαστρεβλωμένες μορφές,
δημιουργία δυσανάγνωστης γραφής), την χορειακή γραφή (επακόλουθο της
χορείας, της μυικής δηλαδή ανησυχίας και διαταραχής της συναρμογής στις
ηθελημένες κινήσεις η οποία μοιάζει με ατακτική γραφή, όμως πολλές φορές
έχει ανάμεσα και περιόδους με κανονική γραφή), την τρεμουλιαστή γραφή
(τρέμουλο των δακτύλων), την παρκινσονική Δυσγραφία ή παιδικός
Παρκινσονισμός (υποκινητικότητα ακαμψία - φτώχεια των ασκήσεων άμορφη
κινητική ανησυχία με βραχυκυκλωματική συμπεριφορά κ.λ.π.) και τη γραφή
των επιληπτικών ( ανόμοια γραφή-απότομες στάσεις
γραφής-μουτζουρώματα-επαναλήψεις-στερεοτυπίες και εμμονές). Στα παιδιά
με Νοητική Υστέρηση συναντάμε Αγραφία και όλες τις μορφές Δυσγραφίας
χωρίς καμιά θεραπευτική δυνατότητα.
Αλλη μια Διαταραχή γραφής είναι:
η Ανεστραμμένη γραφή
(στην κατακόρυφη κατεύθυνση)και
η Καθρεπτική γραφή (στην οριζόντια κατεύθυνση αριστερά δεξιά μεταστροφή).
Η Καθρεπτική γραφή,
το σπάνιο και ενδιαφέρον αυτό είδος γραφής, ορίζεται ως η γραφή που
πηγαίνει σε αντίθετη κατεύθυνση από τη φυσιολογική και στην οποία το
κάθε μεμονωμένο γράμμα επίσης αντιστρέφεται. Γράμματα, λέξεις, αριθμοί
είναι καλά σχηματισμένα αλλά προς λανθασμένη κατεύθυνση.
Η γραφή στη
συνολική λειτουργία της είναι φορέας έκφρασης και φορέας ψυχοπνευματικών
περιεχομένων. Τα παιδιά που δείχνουν στην αρχή μια αποστροφή στη γραφή
αργότερα φτάνουν στη τέλεια απώθησή της (Μήτσιου,2000). Έχουν μεταβάλλει
τη γραφή σε πεδίο νεύρωσης. Ένα συναίσθημα μειονεκτικότητας τα πιέζει
για τις γραπτές επιδόσεις τους. Έχουν μεταβάλλει τη γραφή σε όργανο
κακής αναπλήρωσης και μέσο πάλης με το περιβάλλον.
Πίσω, λοιπόν από τη
ψυχόγεννη κακογραφία, παραγραφία, δυσγραφία και δυσορθογραφία βρίσκονται
σε αρκετές περιπτώσεις οι τιμωρίες, οι άσχημες βαθμολογίες, το άγχος της
ορθογραφίας που τυραννάει τα σχολεία μας, η υπεραπαίτηση για
ορθογραφικές επιδόσεις που προβάλλει η βερμπαλιστική νοοτροπία και ο
σχολικός φαβοριτισμός, η τάση δηλαδή για παραγωγή αριστούχων. Αυτή η
κατάσταση δεν απευθύνεται στα ψυχικά υγιή και προικισμένα παιδιά. Τι
γίνεται όμως με τη μάζα των μετρίων και ακόμα πιο πολύ με εκείνα τα
ευαίσθητα, τα δειλά, τα ευμετάβολα ψυχικά και ευπαθή παιδιά; Αυτά είναι
τα μεγάλα θύματα! Σήμερα, όμως όλες οι Διαταραχές γραφής αποκαθίστανται
και το παιδί αποδεσμεύεται από τα αρνητικά συναισθήματα που το
κυριεύουν. Ελεύθερο πλέον βελτιώνει τις γραπτές του επιδόσεις.
(πηγή: Μήτσιου, Γλ. (2001). Παιδιά με Διαταραχές Γραφής. Περιοδικό Σελίδες Υγείας,
3ο τεύχος, 11/2001, σελ. 80-82.)
|
