η διαδρομή σου: www.fa3.gr ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

ΠΡΩΤΕΡΓΑΤΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗΣ ΤΗΣ Φ.Α. ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

[ Ι.Φωκιανός ]  [ Ι.Χρυσάφης ] [ Δ.Βικέλας ] [ Κ.Μάνος ] [ Σ. Λάμπρος ]

Δημήτριος Βικέλας

 Έως το 1894 δεν είχε ασχοληθεί ποτέ με τον αθλητισμό. Δεν υπήρξε αθλητής, γυμναστής ή αθλητικός παράγοντας. Το όνομά του δε βρίσκεται μεταξύ εκείνων που πρωτοστάτησαν στη σύσταση αθλητικών σωματείων και στη διοργάνωση αγώνων, όπως ο Ιωάννης Φωκιανός, ο Ιωάννης Χρυσάφης, ο Σπυρίδων Λάμπρος, ο Κωνσταντίνος Μάνος, o Τιμολέων Φιλήμων και άλλοι "πιονιέροι" του ελληνικού αθλητισμού. Έως τότε, ο Δημήτριος Βικέλας ήταν ένας ευκατάστατος πρώην έμπορος και ταυτόχρονα ένας γνωστός λογοτέχνης που είχε ζήσει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στο Λονδίνο και στο Παρίσι. Η διαμονή του στο Παρίσι και το κύρος που είχε αποκτήσει σε κύκλους λογίων και λογοτεχνών, αλλά και η ασθενική ακόμη τότε ανάπτυξη των αθλητικών θεσμών στο ελληνικό κράτος, στάθηκαν οι ευνοϊκές συγκυρίες για την πρόσκληση που δέχτηκε ώστε να εκπροσωπήσει τον Πανελλήνιο στο Διεθνές Αθλητικό Συνέδριο που διοργάνωσε ο Pierre de Coubertin στο Παρίσι, το 1894, με στόχο τη διοργάνωση των πρώτων σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων.
 Η αποδοχή της πρότασης και η συμμετοχή του στο συνέδριο ήταν για το Βικέλα μια ευκαιρία να "προωθήσει" μια εξωραϊσμένη εικόνα της Ελλάδας, κληρονόμου και συνεχιστή ενός θετικά προσλαμβανόμενου στον ευρωπαϊκό χώρο αρχαίου πολιτισμού, στο όνομα του οποίου νομιμοποιούνταν να εγείρει αξιώσεις. Μάλιστα, η πρότασή του για διοργάνωση των πρώτων σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα το 1896 αντί για το Παρίσι το 1900, όπως ήταν η αρχική πρόταση του Coubertin, έγινε δεκτή από τους σύνεδρους. Σύμφωνα με το καταστατικό, πρόεδρος της ΔΟΕ θα γινόταν ο εκπρόσωπος της χώρας που θα αναλάμβανε τη διοργάνωση των Αγώνων, με χρονική θητεία έως τη λήξη των Αγώνων. Έτσι, ο Βικέλας έγινε "ξαφνικά" ο πρώτος πρόεδρος της ΔΟΕ. Όπως χαρακτηριστικά σημειώνει στην επιστολή με την οποία γνωστοποιούσε στο Φωκιανό τις τελικές αποφάσεις του συνεδρίου (27/4/1894), "ωνομάσθην και εγώ μέλος της επιτροπής, της οποίας μάλιστα θα είμαι και πρόεδρος κατά την πρώτη Ολυμπιάδα μέχρι το 1896".
 
Ο Δημήτριος Βικέλας γεννήθηκε στην Ερμούπολη της Σύρου. Ο πατέρας του όπως και οι θείοι του από την πλευρά της μητέρας του ασχολούνταν με το εμπόριο, κυρίως με τη μεταφορά σιταριού από τη Ρωσία στις χώρες της Δύσης. Η Ερμούπολη, σπουδαίο κέντρο διαμετακομιστικού εμπορίου στα μέσα του 19ου αιώνα, η Κωνσταντινούπολη και η Οδησσός αποτέλεσαν τους χώρους των εμπορικών δραστηριοτήτων του πατέρα του. Στις πόλεις αυτές έζησε στα παιδικά του χρόνια ο Βικέλας, έως την οικονομική κατάρρευση των επιχειρήσεων του πατέρα του και την επιστροφή του στην Ερμούπολη. Εκεί έμεινε έως τα 17 του χρόνια, το 1852, εποχή κατά την οποία έφυγε για το Λονδίνο ώστε να εργαστεί στις επιχειρήσεις των θείων του, του Λέοντα και του Βασίλειου Μελά. Σύντομα έγινε συνέταιρος στην εταιρεία και εργάστηκε εκεί για περισσότερα από είκοσι χρόνια, έως τη διάλυσή της το 1876.
 Έχοντας σχηματίσει αρκετά μεγάλη περιουσία, αποφάσισε να παραμείνει στην Ευρώπη και να ασχοληθεί εντονότερα με τη λογοτεχνία και το συγγραφικό έργο. Το μυθιστόρημα Λουκής Λάρας τον έκανε αρκετά γνωστό στους φιλολογικούς κύκλους του Λονδίνου και του Παρισιού, όπου εγκαταστάθηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1880. Tο γεγονός ότι ήταν πλέον αναγνωρίσιμος οδήγησε τον Ιωάννη Φωκιανό να του προτείνει το 1893 να εκπροσωπήσει τον Πανελλήνιο στο ιδρυτικό συνέδριο της ΔΟΕ. Την εποχή εκείνη στην Ελλάδα δεν υπήρχε κάποια αθλητική ομοσπονδία και ο Πανελλήνιος, που ήταν και ο μοναδικός αθλητικός σύλλογος, προσκλήθηκε από τον Coubertin να εκπροσωπήσει τη χώρα στο Διεθνές Αθλητικό Συνέδριο.
 Στην Αθήνα εγκαταστάθηκε το φθινόπωρο του 1894, την ίδια περίπου εποχή που ιδρύθηκε η Εθνική Εταιρεία, και δραστηριοποιήθηκε έντονα για τη διοργάνωση των Αγώνων. Μετά τη λήξη των Αγώνων και συνακόλουθα τον τερματισμό της θητείας του ως προέδρου της ΔΟΕ, σταμάτησε να ασχολείται ενεργά με τα αθλητικά πράγματα της χώρας. Έως το τέλος της ζωής του, το 1908, η δράση του σχετίστηκε με τα οράματα της Μεγάλης Ιδέας και εναρμονίστηκε με τις αλυτρωτικές πρακτικές της εποχής. Έτσι, σε συνεργασία με το Γεώργιο Δροσίνη ίδρυσε το Σύλλογο προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων και οργάνωσε το πρώτο εκπαιδευτικό συνέδριο. Η συνεργασία του με το Γεώργιο Δροσίνη αλλά και η στενή σχέση του με τον Παύλο Μελά -ήταν ξαδέλφια- τον οδήγησε στην περίφημη Εθνική Εταιρεία, στα σημαίνοντα μέλη της οποίας συγκαταλέγονταν μεταξύ άλλων ο Σπυρίδων Λάμπρος, ο Κωνσταντίνος Μάνος, ο Αναστάσιος Μεταξάς (ο αρχιτέκτονας της ανακατασκευής του Παναθηναϊκού Σταδίου) και αρκετοί άλλοι από εκείνους που ασχολήθηκαν με την οργάνωση και τη διοίκηση των αθλητικών θεσμών.
 Η συναρμογή των πρώτων δικτύων του ελληνικού αθλητισμού με τα δίκτυα του ελληνικού αλυτρωτισμού στα τέλη του 19ου αιώνα, έτσι όπως αναδεικνύεται μέσα από την κοινότητα των προσώπων που ενεπλάκησαν σε αυτά, φωτίζει τον πυρήνα των σημασιών και των νοημάτων που αποκτούσαν ο αθλητισμός και οι Ολυμπιακοί Αγώνες μεταξύ των κυρίαρχων ελίτ της ελληνικής κοινωνίας. Αποτελεί έτσι "κλειδί" για την κατανόηση και την ερμηνεία της εμπλοκής του Βικέλα στα αθλητικά πράγματα της χώρας. Αντιμετώπισε τους Ολυμπιακούς Αγώνες σαν να ήταν "εθνική υπόθεση" και σε μεγάλο βαθμό κατόρθωσε να συμβεί κάτι τέτοιο, πετυχαίνοντας την κινητοποίηση του Παλατιού, των επιφανών οικογενειών και συνολικά της ελληνικής κοινωνίας προς την υλοποίηση του σκοπού αυτού, παρά την αρχική αντίδραση της κυβέρνησης. Δεν μπορούμε ασφαλώς να γνωρίζουμε ποια θα ήταν η ανάπτυξη του ελληνικού αθλητισμού αν ο Βικέλας δεν είχε αποδεχτεί την πρόσκληση του Πανελληνίου ή αν δεν είχε προτείνει την Αθήνα. Γνωρίζουμε ωστόσο ότι η διοργάνωση των πρώτων σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα το 1896 αποτέλεσε το γεγονός-σταθμό στην ιστορία του ελληνικού αθλητισμού, το κομβικό σημείο στις διαδικασίες συγκρότησης των δικτύων, των θεσμών και των μηχανισμών του ελληνικού αθλητισμού και διαμόρφωσης της "ιδεολογίας" του
 (πηγή:Ιδρυμα Μείζονος Ελληνισμού)